Özcan Gürsoy

ALTAŞ FORD ve TUNALAR FIAT Eski Genel Müdürü

Nihayet aranan babayiğitler bulundu ve Türkiye’nin en önemli beş markası bir araya gelerek bir “beşibiryerde” ortak girişim grubu oluşturup, yerli marka otomobili üretmek üzere kolları sıvadılar.

Hiç şüphemiz olmasın biz yerli bir marka olarak her türlü otomobili çok rahatlıkla yaparız. Şu anda Türkiye’de otomobil yapılıyor zaten. Tamamen Türk mühendis, teknisyen ve işçileri tarafından büyük oranda Türkiye’de üretilen parçalarla yapıyoruz otomobili. Burada sıkıntı yok. Bunun için yeterli beyin gücümüz de, mühendisimiz de, işgücümüz de var. Herhangi bir otomobil servisinin tamirhanesinde bile parçalar bir araya getirilerek bir otomobil yapacak ustalarımız var bizim.

Dünyanın en önemli markaları olan FORD, TOYOTA, FIAT, HUNDAİ, HONDA gibi markalar Türkiye’deki fabrikalarıyla Avrupa, Amerika ve dünyanın her tarafına ihracat yapmaktalar. 2016 yılının ihracat şampiyonu 23,9 milyar dolarla otomotiv sektörü oldu. 2009’ da adeta tereciye tere sattık ve Ford’un Transit Connect aracını ilk defa otomotivin anayurdu olan Amerika’ya ihraç ettik.

Dünyanın en önemli ürünlerinin, örneğin bilinen Alman, Amerikan, İtalyan ve Fransız araçlarının bütün parçaları kendi ülkelerinde üretilmiyor ki. Parçaların bir kısmını daha ucuza mal olan başka ülkelerden alıyorlar. Rantabıl olan da bu. Yerli aracımız da böyle olacaktır. Muhtemelen yüzde 80’ lere varan oranda yerli, yani Türkiye’de üretilen, gerisi dışalım olan parçalarla yapacağız otomobili. Motoru da dahil.

Burada önemli olan tamamen “markanın pazarlanması” dır. Yani bir marka yaratmaktır. O markayı alması için Tüketiciyi ikna etmenizdir önemli olan. Tüketiciyi ikna etmenin en önemli yolu da servis hizmetinden geçmektedir. Bugün büyük markaların hemen tamamının çoğu illerde bayileri ve servisleri vardır. Bakım ve onarım için ve acil durumlarda en yakın bayiyi ilinde bulmak ister tüketici.

Örneğin Ordu’nun bir köyünde aracı arızalanan tüketici, arızalanan aracına ilk yardım hizmeti verecek olan servisinin Ordu’da olmasını ister, Samsun’da ise o marka araç zor satar. Rutin Bakımını yaptırabilmesi için kendi çevresinde ve yakın bir yerde servis ister.

Bugünün medya ortamında reklamı yaparsınız, bu sorun değil. Ya marka algısı ne olacak. Yerli marka arabanın pazarlanabilmesi için, her ilde en az bir tane, hatta bazı büyük illerde birden fazla olmak üzere satış ve servis imkânı sunacak bayiler bulabilecek misiniz? Bugün bir bayiliği satış plaza ve servis olarak kurmak 5-10 milyon tl arasında yatırımı gerektirmektedir. Anadolu’daki yatırımcı bu harcamasının karşılığında yıllık kazancına bakacaktır. Bu tam bir risktir küçük yatırımcı için. Çünkü otomotivde bayiler için kar marjları zannedildiği gibi yüksek rakamlar değildir ve çok düşüktür. Bildiğimiz gibi, Dünya çapında bir marka olan bir Otomobil markası, Ordu’da kapandığında, iki yıldan fazla süre yeni bayi aramış, ancak talip çıkmamıştır. Yeni bayiyi uzun süre sonra bulabilmiştir. Nedeni yatırımın yüksek maliyeti ve düşük kâr marjlarıdır.

Ayrıca yerli araçlarımızın ihracı da planlanmaktadır. Asıl sorun buradadır. Mevcut büyük markalarla rekabet edebilmeniz için aracı ihraç edeceğiniz ülkelerde de satış ve servis ağınızın, yani bayilerin olması gerekir. Bayileri hadi kendi ülkenizde buldunuz, diğer ülkelerde nasıl bulacaksınız. Bu iş, bu bakımdan zor ve meşakkatli bir süreçtir. Dikkat edersek on yıllardır dünyada belli başlı 15 civarında otomobil markası vardır ve bir yenisi çıkmamaktadır. Bir şekilde 50 – 100 yıllık süreçte bu markalar dünya pazarına yerleşmişler, artık yeni bir marka ile hiç kimse dünyada ortaya çıkmamaktadır. Örneğin Almanya’da bildiğimiz 3-4 markanın dışında artık yeni bir marka neden çıkmıyor.

Hülasa dünyanın en donanımlı aracını da yapsanız, sorun marka algısı ve yaygın satış ve servis ağının tesis edilmesidir. Yerli aracı da yaparız, motoru da yaparız, en güzel tasarımını da yaparız, yedek parçalarını da yaparız ancak “beşibiryerde” miz için meşakkatli yol burasıdır.

Öyle veya böyle yerli aracımız yapılacaktır. Ok yaydan çıkmıştır bir kere. Şimdi önemli olan bu fabrika nereye yapılacaktır.

Bilindiği gibi önümüzdeki yıl Karadeniz’i Akdeniz’e, İç Anadolu’ya, Ortadoğu’ya, Kafkaslar’a bağlayacak olan Dereyolu Projemiz bitmektedir. Ünye Port ile Karadeniz’e kıyısı olan ülkelere – ki yerli otomobilimizin en önemli pazarı bu ülkeler olacaklardır- bağlantımız sağlanacaktır. Modern İpek Yolu projesi ile Çin, Asya, Avrupa bağlantısı da Doğu Karadeniz yoluyla sağlanacaktır. Yani gerek iç Pazar gerekse dış pazar için Ordu Mükemmel bir merkezi bölgedir.

Genelde otomobil fabrikaları Marmara bölgesindedir. Ordu’muzun ve Karadeniz Bölgesinin de yeni fabrikalara ve yatırımlara ihtiyacı vardır.

Önümüzdeki iki yıl projenin tasarım aşaması, sonraki iki yıl ise fabrikanın yer tesbiti ve üretim safhası olacaktır. Karadeniz ve Ordu, Hükümette hep güçlü olmuştur. Bakanımız, Büyükşehir belediyemiz, sivil toplum kuruluşlarımız, siyasilerimiz ve en önemlisi halkımızın bu hususdaki çalışmaları ve kuracakları ikna grubu ile, geleceğin metropolü olacağı şimdiden belli olan Ordu’muza bu fabrikayı kazandırmak için Hükümet ve değerli babayiğitler “Beşibiryerde” ortak girişim grubu nezdinde çalışmalara bir an önce başlamamızda fayda var. Hem de bir an önce…

Bu Ordumuz ve Karadeniz için tarihi bir yatırım olacaktır.