Çoğu zaman gündelik tartışmalarımızda ülkemiz için kimileri “zengin bir ülkeyiz” der, kimileri “ yok canım fakiriz, bir sürü açımız var” der. Bazen de ülke içinde belirli bölgelerimiz ve şehirlerimiz için söylenir bu. Bazen birisi “ Ordu zengin bir şehir” derken, diğeri “yok canım fakir, Trabzon daha zengin” der. Veya “Güneydoğu, ülkemizin çok geri kalmış bir bölgesi, bu da teröre zemin hazırlıyor” gibi değerlendirmeler yapılır.

Aynı durum kişiler için de geçerlidir. Kimisi elinde beş bin liralık telefonu, evi, arabası vardır, devletten iyi maaş alır, beş ton da fındığı vardır, sorsanız ‘açız geçinemiyoruz’ der halinden şikâyet eder, kimileri de asgari ücretle, kirada, üç beş kilo fındığı vardır ‘çok şükür’ der, halinden şikâyeti yoktur.

Peki, işin aslı nasıldır? Veya zenginliğin fakirliğin ölçüsü nedir. Son yıllarda toplumsal gelişmişlik ve ilerleme ile ilgili olarak TÜİK’in önemli istatistiki çalışmaları var ve illerimiz bazında çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Birtakım ölçümlemeler ile yapılan bu çalışmalar politika ile iyileştirilebilecek alanları belirlemesi açısından önem arz etmekte ve karar vericilere de önayak olmakta. Bu çalışmalarda kullanılan göstergeler, bir ilin değişik yaşam alanlarındaki zayıf ve güçlü taraflarını göstermesi açısından önemli. Aynı zamanda o ilin de refah durumunun bir göstergesi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) üç yılda bir yaptığı bu çalışmaların sonuncusunu 2015 yılı verilerine göre 2016 yılında yayımlandı.

Buradaki gelişmişlik derecesini belirten ölçümlemelerde kullanılan kriterler 11 farklı alanda yapılmakta. Bu alanlar; KONUT, ÇALIŞMA HAYATI, GELİR VE SERVET, SAĞLIK, EĞİTİM, ÇEVRE, GÜVENLİK, SİVİL KATILIM, ALTYAPI, SOSYAL YAŞAM ŞARTLARI VE VATANDAŞLARIN HAYATLARINDAN OLAN GENEL MEMNUNİYETİ alanlarıdır.

Mesela konut ile ilgili değerlendirme yapılırken, o ildeki fert başına düşen oda sayısı, konut içinde tuvalet mevcudiyeti, evinden memnun olma oranı, çalışma hayatı ile ilgili hususta ildeki işsizlik oranı, maaş miktarları, işinden memnuniyet oranı gibi değerlendirmeler yapılır. Sağlıkta bebek ölümleri, hekim başına düşen hasta sayısı, ortalama yaşam süresi, eğitimde de ilin TEOG’daki başarısı, üniversite ve yüksekokul mezuniyet oranı, YGS puan ortalaması, eğitimde memnuniyet oranı gibi kıstaslar göz önünde bulundurulmaktadır.

En önemlisi gelir ve servet durumu araştırması. Burada bankalardaki mevduat oranı, temel ihtiyaçlarını temin edemeyenlerin sayısı ve oranı, orta ve yüksek gelir grubundaki hanelerin oranı gibi hususlarda araştırma yapılıp istatistikleri alınmakta. Sonuçta illerin durumu da bu tabloda meydana çıkmakta.

Enteresan birkaç bilgi veya notla illerimizin durumuna bakarsak;

Evinde tuvalet olanların oranı Giresun’da % 96, İzmir’de % 94, Ordu’da % 99, Rize’de % 97, Samsun’da % 99,5, Trabzon’da % 94. Demek ki bölgemizde hala evinde tuvalet olmayan haneler var. İstihdam ve iş hayatıyla ilgili hususlarda, Giresun %46, Zonguldak %51, Trabzon %46, Ordu %9 ve Trabzon’da %47. İşinden memnuniyet oranı Isparta’da %90, Giresun’da % 82, Ordu’da % 77, Ağrı’da % 74. Bebek ölüm hızı Amasya’da % 15, Giresun’da % 9, Ordu’da % 8,4, Trabzon % 10. Cinayet oranı (bir milyon kişide) Giresun 25, İstanbul’da 22 , Samsun’da 18, Trabzon’da 15. İnternet Abone sayısı Bingöl’de yüz kişide 3,5, Giresun’da 9, İstanbul’da 18, Ordu’da 7,2, Samsun’da 6,3, Trabzon’da 11. Mutluluk düzeyi (yaşamdan memnuniyet oranı), Giresun %65, Ordu %58, Trabzon %57, Samsun% 61..

Karadeniz Bölgesindeki illerin genel sıralamadaki durumuna gelince; Konutla ilgili değerlendirmede Rize 7. , Trabzon 36., Giresun 13. , Samsun 50. Ordu 46., Trabzon 36. Sırada. Gelirle ilgili sıralamada Sinop 32., Rize27. Trabzon 20. , Giresun 48., samsun 40. , Ordu 56. Sırada. Eğitim kriterleri değerlendirmesinde; Giresun 7. Sırada ve en iyisi. Sinop 32., Rize 27. Trabzon 19. Samsun 22. Ordu 49. Sırada.

Sağlık hizmetlerinde Sinop 52. , Trabzon 4.sırada. Giresun 14. , Samsun 18. , Ordu32. , Gelir ve servet durumunda, Rize 27., Trabzon 27., Giresun 48. , Samsun 40. ,Ordu56. Sırada. Altyapı hizmetlerine erişimde; Sinop 64. Ordu 61, Trabzon 28., Rize 36. , Giresun 48. Sırada bulunuyor.

Sonuçlara bakıldığında; Karadeniz Bölgesindeki illerin durumunun farklılıklar gösterdiği görülmekte. Ordu ilinin durumu maalesef sıralamada pek de iç açıcı değil ve genel sıralamada 55. sırada. Genel sıralamada Giresun 29. , Samsun 33. sırada. Trabzon ise 20. Sırada yer almakta. Zenginliğimizi, fakirliğimizi, refahtan aldığımız payı bu kriterlere göre değerlendirmekte fayda var.