ÇİN’in WUHAN kentinde ortaya çıkan koronavirüsü başta Çin olmak üzere birçok ülkede can almaya devam ederken, ülke ekonomilerini de vurmaya devam ediyor. WUHAN’da restoranlar, eğlence yerleri, halkın toplu bulunacağı yerler kapalı. Dükkanlar kepenklerini indirmişler ve ekonomi durma noktasına gelmiş. Ancak Çin can derdiyle uğraşırken dünya ise mal ve ekonomi derdine düşmüş vaziyette.

Ünlü ekonomi dergisi Financial Times’in, koronavirüs’ün hangi ülkelerin ekonomisini nasıl etkilediğine ilişkin yayınladığı raporunda hemen hemen tüm ülkelerin ekonomisinin negatif olarak etkilendiği ve  virüsün etkisinin  sadece Türkiye’ye yaradığı belirtilmekte. Dergiye göre perakendeden turizm sektörüne kadar birçok hizmet sektöründe koronavirüsün etkisiyle  küresel ekonomi devleri büyük düşüşler yaşarken pozitif gelişme gösteren tek ekonomi ise Türkiye ekonomisi.

Özellikle turizm sektöründe önemli bir yeri olan ÇİN’e seyahat programları yapan turizm acentaları yönlerini Türkiye’ye çevirmekteler. Yani turizmde Çine gidecek turistlerin bir kısmı programlarını Türkiye’ye yapıyorlar. Gittiği ülkelerde hatırı sayılır miktarda harcama yapan ( 18 000 dolar )  Çin’li turistlerden tüm ülkeler gibi bizim de kaybımız olacak ancak ülkemize gelecek olan Çin’li turistlerden kaybımızı büyük oranda yönlerini ülkemize çeviren diğer ülke vatandaşlarıyla kapatacağımızı, hatta daha fazlasını elde edeceğimizi belirtmek de mümkün.

Çin’den ithalat yapan diğer ülkeler önemli oranda alımlarını ülkemize çevirmeye başladılar. Başta Rusya olmak üzere özellikle sebze meyve, tekstil, mobilya gibi sektörlerde Çin’den alım yapan çoğu ülkeler siparişlerini Türkiye’ye vermeye başladılar.  E-ihracatta Türk ürünlerine talep 5 kat arttı. İhracat firmalarımızın bugünlerde tabiri caizse harıl harıl mal yetiştirmeye çalıştıklarına dair haberleri ekonomi sayfalarında görüyoruz.

Virüs nedeniyle Çin’de hayat durma noktasına gelirken bu durum petrol fiyatlarında da düşüşe neden oldu. Bir süre önce 70 dolara kadar yükselen petrolün varili 55 dolara kadar düştü. Bu ise ülkemiz gibi petrol ithalatçısı ülkelerin dış ticaret açıklarının kapatılmasına da haliyle olumlu olarak yansımakta. Ekonomistler bu şekilde devam ettiği takdirde bu düşüşlerin doğalgaz fiyatlarına yansıyabileceğini belirtmekteler. Petroldeki bu düşüşün önümüzdeki aylarda 50 doların altına da inebileceği yönünde beklentiler var. Böyle bir durum petrolü ithal eden ülkemiz ekonomisine elbette olumlu olarak yansıyacaktır.

Virüs nedeniyle Çin’den mal alımlarını durduran ülkeler aslında bu durumu biraz da abartmaktalar. Aslında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Çin’e karşı ticaret sınırlamalarına gerek olmadığını belirtmekte ve buna kesin olarak karşı çıkmaktadır. Ancak Türkiye dahil çoğu ülke DSÖ’nün bu kararlarına rağmen ÇİN’e karşı ticari olarak bir bakıma ambargo uygulamaya devam etmektedir. Çoğu ülke gibi ülkemiz de Çin’e uçuşlarını durdurmuştur. Yine Türkiye Çin’den canlı veya cansız hayvan ithalatını durdurdu. Bu karara haliyle Çin’den tepki geldi. Çin’in Ankara Büyükelçiliği yaptığı açıklamada "Bu kararı büyük şaşkınlıkla karşılıyoruz, ciddi endişe duymakta ve şiddetle karşı çıkmaktayız, Türk tarafını ikili ilişkilerimizin iyi gidişatını korumaya çağırıyoruz, Türk tarafının söz konusu kararı DSÖ’nün açıklamasının ruhuna aykırıdır” ifadesini kullandı.

Çin’e son yıllarda önemli miktarda fındık ihracatımız vardır. Çin’e karşı ticari kararlar alınırken bunu da göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Fındık fiyatlarının son dönemde artmasında Çin pazarının da önemli etkisi vardır. 2019 yılında11 bin ton iç fındık karşılığı 87 milyon dolarlık ihracat ile en fazla fındık ihraç ettiğimiz 6’ıncı ülke Çin olmuştu. İhracatçılarımızın hedefi İtalya ve Almanya’nın ardından Çin’in fındık ihracatında 3’üncü ülke olması. Ancak DSÖ’nün Çin ile ticari alışverişlerin durdurulmaması gerektiği yönündeki kararının hilafına olarak Çin’den canlı, cansız hayvan gibi mal alımlarını durdurmamız nedeniyle,  karşılıklılık esasına göre Çin’in de ülkemizden fındık alımlarını azaltması veya durdurması durumunu da göz önünde bulundurmamız gerekmektedir. Aksi takdirde fındık fiyatlarının tekrar aşağıya doğru gitme eğilimi göstermesi de kaçınılmaz olacaktır.

Çin’e ekonomik ve ticari savaş açmış olan Amerika gibi ülkelerin gazına gelip biz de Çin ile ekonomik ilişkilerimizi sekteye uğratmayalım. Koronavirüsün,  tüm ülkelerin ekonomilerini olumsuz etkilediğini ve yanlızca ülkemiz ekonomisine pozitif etki yaptığını unutmayalım.