Türk Deniz Kuvvetleri’nin Doğu Karadeniz’de Trabzon’un Sürmene ilçesinde 60 dönümlük bir arazi üzerinde Türkiye’nin 9. deniz üssünü kurmak üzere çalışmalara başladığını ve bölgedeki uluslararası gelişmeleri dikkate alarak Türk donanmasının artık Karadeniz’de de güçlü bir şekilde bayrak dalgalandırmak amacında olduğunu daha önce yazmıştım.

Ancak, kurulacak bu üsse stratejik açıdan bazı temkinli yaklaşımların ve düşüncelerin de olduğunu belirtmekte fayda var. Bu düşünce sahipleri, öteden beri ABD’nin bu bölgede Rusya’ya karşı askeri bir güç bulundurmak ve Ortadoğu’daki bazı askeri üslerini bu bölgeye kaydırmak istediğini, Türkiye’nin gerek Rusya ve gerekse Gürcistan gibi bölgeye sınırdaş ülkelerle bir sorunun olmadığını, dolayısıyla Doğu Karadeniz’de böyle bir askeri üsse yatırım yapmaya neden gerek duyulduğunu sorgulamakta ve kurulacak üssün NATO ve ABD’nin maksadına mı hizmet etmeyi amaçladığını sormaktadır.

Biz bu konuda tamamen askeri yetkililerimizin söylediklerini dikkate alarak, kurulacak üssün Karadeniz’de dolaşmakta olan Türk Deniz Kuvvetleri’ne ait unsurların ve donanma gemilerinin tamir, bakım, onarım ve bazı lojistik ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamak maksadıyla liman yapmak üzere planlandığını göz önünde bulunduruyor ve konuya bölgesel ekonominin gelişmesine bulunacağı katkı açısından yaklaşmak istiyoruz.

Askeri üsler ve birlikler tıpkı üniversiteler gibi bulundukları bölgeye ciddi anlamda ekonomik ve sosyal katkı sağlarlar. Bölgeye sürekli sıcak para girdisi olur ki bu esnaf için oldukça önemlidir. Üniversitesi olan bir şehre Türkiye’nin çeşitli yerlerinden gelen öğrenciler o şehir esnafı için nasıl önemli ise lojistik ihtiyaçlarının büyük bir bölümü bölgeden sağlanacağı için, askeri birlikler de ekonomik olarak önemlidir. Konunun siyasi ve askeri değerlendirmesini bir tarafa bırakırsak, 90’lı yılların sonlarına doğru Sinop’ta bulunan Amerikan askeri birliğinin bölgeden çekildikten sonra bölgenin ve esnafının ne kadar zor durumda kaldığını burada görev yaptığım için yakından gözlemlemiştim. Pazarda köylü kadınlar bile dolarla alışveriş yaparken, evler 500 doların üzerinde kiraya verilirken, üssün boşaltılmasından sonra halk ekonomik olarak büyük sıkıntıya girmişti ve Sinop ekonomik olarak adeta çökmüştü. Bir başka örnek verecek olursak bugün Gölcük’ü Gölcük yapan burada konuşlu olan deniz üssü ve askeri tersanedir.

Sürmene’de Yeniçam tersanesi içerisinde kurulacak askeri üs de bölge için önemlidir. Buraya gelecek olan donanmaya ait gemilerin ekmek, su, yakıt ve yiyecek içecek gibi ihtiyaçları bölgeden karşılanacağı için üs bölge esnafı için önemli kaynak olacaktır. Bölgede kalıcı askeri personel bulundurulduğu takdirde bölgede konut ihtiyacı nedeniyle inşaat alanında da canlanma olacaktır ki, basından okuduğumuz kadarıyla yetkililer 400 civarında askeri ve 200 de sivil personelin geleceğini belirtmektedir. Dolayısıyla an etkenleriyle askeri üs bölgede bir istihdam kaynağı da olacaktır.

Gemiler için bakım ve onarım önemli bir ihtiyaçtır. Bölgede zaten bir tersane bulunmaktadır ve üs de bu tersane alanına yapılmaktadır. Yıllardır bu tersanede gemiler ve takalar inşa edilmektedir. Üsse gelecek askeri gemilerin birtakım bakım onarımları da bölge tersanelerinden istifade edilerek sağlanacaktır. Bu durum da uzun vadede mevcut tersanenin gelişmesi için bir neden oluşturacaktır. Bölge esnaf ve ticaret odaları ile siyasiler zamanla bu tersanenin askeri bir tersaneye dönüştürülmesini ilgili ve yetkililerden talepte bulunmalıdır. Osmanlı döneminde Fatih Sultan Mehmet ile başlayan süreçte Karadeniz’de çok önemli tersanelerin yapıldığını ve “Günde kırk gemi yapıla, deryalara salına “ şeklinde bir padişah fermanı bulunduğunu belirtmekte fayda var. Dileriz Karadenizli siyasiler, bölgede bir askeri tersane kurulması konusunda gerekli altyapı çalışmalarını yaparlar ve Doğu Karadeniz’de kurulacak bu deniz üssü de böylece bölgede bir askeri tersanenin kurulmasına vesile olmuş olur, büyük FATİH’in de ruhu şad olur.

*E. Dz. Yzb.