Doğu Karadeniz başta olmak üzere, her geçen gün artan batı bölgesi üretimiyle de en değerli ekonomik tarım ürünlerinin başında gelen fındık, ihracat rakamlarıyla da Türkiye’ye en fazla döviz girdisi sağlayan önemli bir tarım ürünümüzdür.

Bu zamana kadar fındık üzerine çok şeyler yazıp-çizdik. Öneriler sunup, tartışmalar başlattık. Zaman çoğu zaman bizi haklı çıkarmış, tespit ve önerilerimizi doğrulamıştır. Bu anlamda fındık ve fındık ekonomisi üzerine Has bel kader bir uzmanlığımız oluşmuştur.

Doğrudan 8 milyon fındık üreticisini ilgilendiren fındık ekonomisi, genel anlamda ise 83 milyonu da doğrudan ilgilendirmektedir. Fındık üzerinden sağlanan ekonomi tüm Türkiye’de etkilidir. O yüzden fındıkla ilgili atılacak yanlış ve doğru adımlar sadece fındık üreticisini değil herkesi doğrudan ilgilendirmektedir.

Yakın geçmişte uygulanan yanlış politikalar ve uygulamalar yüzünden, uzun yıllardır fındıktan beklediği değeri göremeyen üretici, üzgün, tepkili ve küskündü. Mecburiyetten bahçeye giriyor, dalda kalmasın diye topluyor, borca karşılık sattığı ürünüyle hiçbir derdine çare bulamıyordu. Oysa Karadeniz’de gelecek planlamaları hep fındığa göre yapılır, düğünler bile fındık sonrası kurulurdu…

Yıllarca serbest piyasanın  insafına terk edilen fındık üreticisini ve fındığın geleceğini kurtarmanın tek yolu ise doğru destekler ve müdahale alımlarından geçiyordu. Son döneminde yozlaşan ve kendi sorunlarıyla boğuşan Fiskobirlik’le bunu yürütmek mümkün değildi. Güçlü alıcıların olduğu yerde güçlü üretici ve güçlü Türk Fındık sektörünün olmasını sağmalıyız. Bunun da en önemli unsuru dengeler açısından TMO’nun bu sezon olduğu gibi her sezon öncesi fındık müdahale alımları yapması Türk fındık üreticisini, sanayicisini ve ihracatçısını korumaktadır.

Devreye TMO sokuldu!

TMO müdahale alımı yapacak ve piyasayı dengeleyecek ve üreticiyi fırsatçıların elinden kurtaracaktı. Ancak TMO ile birlikte taban fiyat açıklamaları ve uygulamaları kaldırıldı ya da açıklanan taban fiyatların düşüklüğü serbest piyasada istenen etkiyi oluşturmadı. Alınan fındıkların istikrarsız bir şekilde ve ucuz fiyatlardan tekrar piyasaya satılması ise dengeleri yeniden bozdu. Yani Üreticinin yüzü yine gülmemiş, hatta alım uygulamalarında izlenen ayrımcılık ve katı kurallar işi daha da zorlaştırmıştı…

Taki bu yıla kadar!

Son fındık sezonu öncesi Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan 17 TL’lik taban fiyat dönüm noktası oldu. TMO’nun zamanında alımları başlatması ve ödemelerin peşin ve süratli bir şekilde ödenmesi her şeyi değiştirdi. TMO’nın müdahale alımları fındıkta ki fiyatları 21 TL bandına kadar çıkardı ve istikrarlı bir şekilde kalmasını sağladı.

Şimdi TMO elindeki fındığı satmak istiyor. Herkes en başta ucuz fiyat endişesiyle piyasa fiyatlarının da düşeceğini zannetti. Ama öyle olmadı/olmayacak. TMO, 2 Mart tarihi itibariyle satışa çıkacak fındıkta kilo fiyatını; sivri kalite 20 lira, levant kalitede 20.50 lira, Giresun kalite fındıkta 21 lira olarak açıkladı.

İşte bu doğru olandır. TMO’nun piyasa değerleriyle satışa çıkması artık geri dönüşün olmadığının ispatı ve göstergesidir. Dışarda (ihracat ürünü olarak) değerli olan fındık artık üreticiden de değerinde satın alınacaktır. En azından önceki yıllara oranla çok daha iyi seviyede. Zira fındık hala en fazla Türkiye’de üretiliyor. En kaliteli fındık Türk fındığı, çikolata sanayinin vazgeçilmezi ve ürün çeşitliliği her geçen gün artıyor.

Fındıkta atılacak/atılan doğru adımlar ve uygulanan doğru politikalar üreticinin yüzünü güldürürken, ülke ekonomisine de en fazla ve önemli katkıları vermeye devam edecektir.