18.04.2020
Ekonominin çarkları durduğu ve uzun bir dönemi kapsayacağı için; ekonomilerde küresel boyutta çöküşler yaşanacağı ortada.
Covit-19 (coronavirüs) ilk önce Çin’de başladı, giderek yayılarak dünyanın neredeyse her yerini sardı. Ülkemize 2,5 ay sonra geldi ve ilk ölümlü vaka da 11 Mart’ta oldu. Korona virüs tüm dünya ülkelerini etkileyen, yayılma etkisi çok yüksek, öldürücü salgın bir virüs hastalık. Ekonominin çarkları durduğu ve uzun bir dönemi kapsayacağı için; ekonomilerde küresel boyutta çöküşler yaşanacağı ortada. Ülke ekonomilerinde özellikle Türkiye’de uzun süreli etkilenme yaşanacağı şimdiden görünüyor. Çünkü; biz Türkiye olarak böyle bir hastalığa karşı ne bir birikimimiz var ne de hazırlığımız. Ülkemizde yapılan planlamalar, ekonomik hesaplar, ekonomik büyüme vs. hepsi ters yüz olacağa benziyor.
Ülkeler bu salgını önlemek, en az kayıplarla atlatmak için yoğun çaba içinde olduğunu görüyoruz.Üretimin yavaşladığı, bu durumda ekonomilerde ciddi kayıplar olacağı gözükmektedir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin resesyona girmesi kaçınılmaz olacaktır.
Ülkemizde de hükümet bu ekonomik krize karşı hem sağlık yönü ile hem de ekonomik olarak bir takım önlemleri acilen aldı. Ekonomi olarak hemen işyerleri ve şirketler için istikrar-kalkınma paketi açıklandı. Bunların ayrıntılarına girmeyeceğim ama daha çok işverenlere yönelik, onların ayakta kalmalarına yönelik bir paketti. Bunların içinde beyannamelerin ile vergi ve sosyal güvenlik primi ödemeleri 3 ay ertelenmesi, nefes kredilerinin acilen açılması vs. sayabiliriz. İşçiler için ise kısa çalışma ödeneği şartları biraz yumuşattı. İşyerleri kapatılan işverenler ve çalışan işçilerin yararlandığı bir sistem. Şu ana kadar 200 bine yakın işyeri başvuru yapmış ve 2 milyona yakın işçi bu fona müracaat etmiş. İşçilerin yararlanması için de torba kanunu olarak meclise gönderdiği kısa çalışma ödeneği 16.04 2020 tarihinde yasalaştı.
Kısa Çalışma Ödeneği olağan üstü durumlarda işsizlik fonundan sağlanan bir destektir. Yararlanabilecek işçinin son 3 yılda 450 gün prim ödemesi, müracaattan önce de aralıksız 60 gün priminin olması gerekir. İşci kendisi ferdi olarak müracaat edemez. İşverenin başvurması şarttır. Ayrıca, doğal afet nedeniyle işyerine en az 4 hafta ara vermesi veya 1/3 oranında işin azalması şartları var.
16.04.2020 Tarihinde yürürlüğe giren Torba yasada yer alan Kısa çalışma ödemeleri Özet şartları:
a) Kısa çalışma ödemelerinde işverenin beyanı esas olacak. İŞKUR Uygunluk testi beklemeden ödemeleri yapacak.
b) Öncelik ücretsiz izin yerine, kısa çalışma ödeneği verilecek.
c) İşveren işçiyi 3 ay boyunca işten çıkaramayacak. Ancak ücretsiz izne gönderebilecek.
d) Ücret desteği olanlar, Sağlık hizmetinden de ücretsiz yararlanabilecek.
e) Cumhurbaşkanı işten çıkarma yasağının süresini 3 aydan, 6 aya kadar çıkarabilecek.
f) Ücretsiz izinde işçiye Haklı fesih hakkı tanınmayacak
g) Kısa çalışma ödemeleri Hızlanacak.
h) Ücretsiz izne çıkarılan işçiyi, çalıştırmaya devam eden işverene para cezası verilecek.
I) Nakti Ücret desteği aylık bürüt 1.177.- TL.olacak. Damga vergisi kesildikten sonra net 1.168.- TL Ödeme yapılacak.