10 yıldır müdavimi olduğum Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi (IICEC) ile Türkiye Enerji Zirvesi kapsamında ‘‘IICEC Turkey Energy Outlook: Türkiye Enerji Zirvesi Özel Lansmanı’’nı bu yıl online katılarak izleme fırsatım oldu.

Sabancı Üniversitesi IICEC, geleceğe yönelik bir bağımsız araştırma ve politika merkezi olup enerji ve iklim konularında nesnel, kaliteli ekonomi ve politika araştırmaları yapmak üzere kurulmuştur.

Sabancı Üniversitesi Kurucu Mütevelli Heyeti Başkanı ve IICEC Yönetim Kurulu Yürütme Komitesi Başkanı Güler Sabancı’nın açılış konuşması ile gerçekleştirilen programda bir konuşma yapan Paris merkezli Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) Başkanı ve IICEC Yönetim Kurulu Yürütme Komitesi Üyesi Dr. Fatih Birol’un ardından IICEC Araştırma Direktörü Bora Şekip Güray; Türkiye Enerji Görünümü (TEO 2020-2040) raporun yönetici özetini sundu. T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez kapanış konuşması gerçekleştirdi.

Rapor, Kamu-Sanayi-Akademi Başarı Üçgeni'nin başarılı işbirliği ile içerik bakımından politika yapıcılara, karar vericilere, enerji sektörü yatırımcılarına, iş dünyasına ve akademik çalışmalara ışık tutacak on somut enerji politikası önerisi sunuyor. 

Güler Sabancı, IICEC Turkey Enerji Outlook: Türkiye Enerji Zirvesi Özel Lansmanı'nın açılışında yaptığı konuşmada pandeminin tüm dünyada belirsizlik yarattığını ancak bilimin gücü ile tünelin sonundaki ışığın göründüğünü belirterek, bugün de bilimin ışığında hazırlanan bir ortak akıl projesi için bir araya gelindiğini söyledi ve Sabancı Üniversitesi'nin yirminci, IICEC'in ise onuncu yılında, anlamlı bir ürün olduğunu ifade etti. Güler Sabancı, şöyle devam etti: "IICEC'in bu çalışmasını, hem Kamu'dan hem de özel sektörden, sanayiden önemli paydaşlar ile toplantılar, görüşmeler yoluyla, katılımcı bir süreç ile yürüttüğünü biliyorum. Dolayısıyla, sadece akademik kalitesi ile değil, sektöre yol gösterecek bir rehber kitap olma özelliği ile de öne çıkacaktır. 5 ana hedefimiz var: Daha güvenli, daha verimli, daha rekabetçi, daha teknoloji odaklı ve daha sürdürülebilir bir enerji geleceği. Bu çalışmanın, bağımsız ve objektif bir Üniversite çalışması olarak konumlanacağını, sektörde ilgi ile okunup takip edileceğini ve gelecek perspektifi ile yol gösterici olacağını düşünüyorum. Türkiye enerji sektörü yabancı yatırım çekmekte uzun yıllar diğer sektörlere örnek olmuştur. Bu raporun, gelişecek olan enerji sektörümüzün yatırım cazibesinin artmasında, ülkemize modern, yenilikçi enerji ve teknoloji yatırımları çekilebilmesinde çok yararlı bir referans kaynağı olarak işlev göreceğine inanıyorum." 

Bora Şekip Güray, TEO bulguları çerçevesinde, rapordaki 10 öneriyi ise şöyle özetledi:

1. Modern enerji hizmetlerine artan talebin karşılanması ve daha güvenli, verimli ve sürdürülebilir bir enerji geleceğini temin etmek üzere yatırımların cazibesinin artırılması,

2. Daha rekabetçi elektrik ve doğalgaz piyasalarına geçişin hızlanması,maliyetleri yansıtan fiyatlandırma ve sosyal boyut da gözetilerek özel sektör katılımının artırılması,

3. Elektrik üretiminde yenilenebilir enerji ve nükleerin payının artırılması ve talep tarafı hizmetlerini de içerecek şekilde elektrik şebekelerinin esnekliğinin güçlendirilmesi,

4. Daha fazla elektrifikasyon ve yenilenebilir enerji kullanımı ile de desteklenecek şekilde tüm sektörlerde enerji ve yakıt verimliliğinin artırılması,

5. Güçlü politika girişimleri, piyasa odaklı ve yenilikçi finansman ve iş modelleri yoluyla binalarda ve sanayide enerji verimliliği potansiyelinin değerlendirilmesi,

6. Elektrikli araçlar ile şarj altyapısının hızlı büyümesi ve eski, verimsiz ve kirleticiliği yüksek ulaşım araçlarının araç parkından çıkarılması,

7. Enerji ve petrol yoğun karayolu ulaşımından raylı sistemler ve deniz ulaşımına geçişin artırılması,veri ile desteklenmiş kentsel ulaşım planlaması, etkin toplu taşıma yatırımları ve yöntemleri ile şehiriçi özel araç trafiğinin azaltılması,

8. Arama ve üretim çabaları ile yatırımlarının sürdürülmesi sayesinde daha fazla petrol ve doğal gaz keşfi ve üretimi sağlanması,

9. Enerji arz ve talep zincirinde dijitalleşme ve ileri veri analitiğinin daha yaygın kullanılması,

10. İleri enerji teknolojilerinde inovasyon, Ar-Ge ve üretimin artırılması

Dr. Fatih Birol konuşmasında; “dünya enerji sektörü dünya enerji sektörü olalı böyle bir şok yaşamadı” diyerek yenilenebilir enerji alanında sektörün su üzerinde kalma çabası ile direnç gösterdiğini, enerjinin diğer tüm alanlarında ise başta petrol, gaz ve kömür dahil yatırımlarının durduğunu ve 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana yüzde 18 ile yaşanan en büyük düşüşten bahsetti ve yatırımların kesildiğini ve sektörde işten çıkarma dalgasının başladığını söyledi. Bu süreçte Türkiye'den gelen 2 güzel haberle sevindiklerini belirten Dr. Fatih Birol, "Birincisi Türkiye'deki elektrik kullanımı 2019 yılındaki pandemi öncesi seviyeye gelmiş, ve bunu geçiyor. İkincisi de son yapılan doğal gaz keşfi" dedi.

Bakan Fatih Dönmez ise; kapanış konuşmasında George Bernard Shaw’dan bir alıntı yaparak “Akıllı adam aklını kullanır. Daha akıllı adam başkalarının da aklını kullanır.” sözünü hatırlatarak ABD’de evlerin garajlarından çıkan çok sayıda fikirlerin yakaladığı başarılara değinerek ille de devasa fabrika, tesislere gerek olmadığını herşeyin bir fikirden ve network yani bağlantılardan oluştuğunu ifade ederek, kurumsallaşma, kültür ve katılımcılık diyerek sinerji vurgusu yaptı. Pandemi sonrasında dünya ekonomilerinin kayıpların telafisi için daha fazla gaza basacağını söyleyen Bakan Fatih Dönmez, "Bu durum Avrupa ve ABD başta olmak üzere düşen enerji talebini yeniden canlandıracak. Bu durum da enerji yatırımları için yeni fırsat pencereleri açacak. Ancak dünya bu saatten sonra yeni yola eski yöntemlerle devam edemez. Raporda da açık bir şekilde ifade edildiği gibi yenilenebilir enerji ve enerji verimliliğinin merkezde olduğu bir gelecek bizi bekliyor" diye konuştu.