En büyük fındık üreticisi Türkiye’de günlük fiyatlar büyük tartışma konusu.

Biz fiyatı konuşurken rakip ülkeler boş durmuyor.

Birçok fon Gürcistan, Bulgaristan gibi ülkelerde fındık üretilmesi için çiftçiye destek sağlıyor. Türkiye’de Gürcistan’a kaçak fındık fidesi götürülüyor. Türkiye’de dekar başına verim düşerken, rakipler verimliliği ikiye katlıyor.

TÜRKİYE’nin en stratejik ürünleri arasında yer alan fındıkta fiyat tartışmaları bitmiyor. 2009 yılına kadar devlet fındıkta müdahale alımı yaparak fiyatı belirler, piyasa oluşurdu. Sonra ‘Yeni Fındık Stratejisi’ gereği taban fiyat açıklanarak destekleme alımı uygulamasına son verildi. Fındık fiyatı serbest bırakıldı.

Bu geçişi neredeyse sektörün tüm oyuncuları kararı olumlu karşılamıştı. Ancak geçtiğimiz yıldan itibaren fındık piyasasının büyük oyuncularının fındık fiyatlarını ‘oyunlarla’ belirlediği, çiftçinin bu ‘oyunlar’ sebebiyle zarar ettiği iddia edildi.

Birçok üretici fiyatların düşük olduğunu gerekçe göstererek ‘devletin yeniden oyuna dahil olsun’ istiyor. Üretici, ihracatçı fiyat tartışmasına kapılmışken Türkiye dünya fındık piyasasındaki payını yitirmeye başladı. 15 yıl önce yüzde 85’ini yönettiğimiz pazarda artık payımız yüzde 66.

RAKİPLERE FON DESTEĞİ

Türk fındığına alternatif isteyen fonların Gürcistan, Romanya, Bulgaristan gibi ülkelerde çiftçilere fındık üretmesi için destek verdiğini vurgulayan Karadeniz İhracatçı Birlikleri Başkanı İlyas Edip Sevinç, “Rakiplerimiz çoğalıyor. Biz ise ‘daha az üretelim fındık fiyatı yükselsin’ diye plan yapıyoruz. Pazarlarımızı kaybetme tehlikesi ile karşı karşıyayız. Verimliliğimiz rakiplerimize göre çok düşük. Yurtdışında dekar başına 200 kilogram verim alınırken, biz de 100 kilogramın altında. Böyle devam edersek tekel konumumuzu kaybedeceğiz. İtalya, İspanya’da fındık üretiyor” dedi.

İstanbul Fındık İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Haydar Gören de, “Geçen yıl da aynı şeyi yaptılar. ‘Fiyatlar yükselecek. Fındığınızı satmayın dediler. Bu yüzden 60 bin tonluk fındık ihracatını gerçekleştiremedik. Alıcı ülkelerde fındık ihtiyaçlarını rakiplerimizden karşıladı. Geçen yılın mahsulünden bu yıla 150 bin tonluk devir oldu” dedi.

15 yıl önce dünya fındık piyasasının yüzde 85’ini Türkiye’nin elinde bulundurduğunu kaydeden Gören, şimdi bu oranın yüzde 66’ya düştüğünü, asıl tehlikenin ise fiyattan daha çok bu olduğunu söyledi.

ŞİLİ ÜRETİME BAŞLADI

SON dönemlerde de Şili tehlikesinin ortaya çıktığını belirten İlyas Edip Sevinç, “Buraya da fonlar destek oluyor. Bu şu anlama geliyor. Güney yarım kürede olduğu için Mart ayında da fındık hasatı olacak. Bunlar küresel gerçekler” diye konuştu.

GÜRCİSTAN’A KAÇAK FİDE

GÜRCİSTAN’a yasadışı yollardan fındık fidanı götürüldüğünü iddia eden İyas Edip Sevinç, “Türkiye’den fındık fidanı götürülmesi yasak. Ancak Gürcistan’da aşırı talep var. Sadece Türkiye’den İtalya’dan da fındık fidanı gidiyor” dedi.

ABD BADEMİ İLERLİYOR

FINDIK fiyatının aşırı yüksek olmasından dolayı pastacılık ve dondurmacılık gibi alanlarda fındıktan vazgeçilebileceğini söyleyen İlyas Edip Sevinç, “Bazı markalı ürünler var ki fındıktan vazgeçemiyorlar. Çünkü markaları fındık üzerine” dedi. Dünyada ABD bademine kayma olduğunu söyleyen Sevinç, “ABD bademinin kilogramı 5.5 dolar. Türk fındığı ise 9.5 dolar. Türkiye’nin badem ithalatı da yüzde 65 arttı. Hindistan en büyük kuruyemiş tüketicisi. Onlarda da tüketimi 87 bin ton seviyelerine geldi. Tehlikenin farkına varmalıyız” dedi.