ABD‘deki her yıl Ağustos sonunda gerçekleştirilen iktisat dünyasının gayri resmi zirvesi Jackson Hole Doruğu’nda Fed Başkanı Powell, “Biz bundan böyle istihdamı baz alan bir para siyaseti izleyeceğiz.” dedi. Bu 50 yıldır hep ‘düşük enflasyon’ hedefleyen bir para siyasetinin sonu anlamına geliyor. 

Ancak iş bu kadar basit mi?  Keynes‘in ünlü “Likidite Tuzağı” yaratılmış ve faizler sıfır ve hatta belki eksi iken para siyaseti nasıl yapılacak? 

Bu ortamda para politikasının “teşvik” aracı olma şansı yok gibi. Aynı şeyi açık bütçe ve azalan vergilerde maliye politikası için de söylemek mümkün.

Bitmedi: Ya insanların geleceğe ilişkin algıları bozuksa? Jackson Hole’da sunulan bir tebliğ, bu türden kriz ortamlarında yatırım arzusunun 20 yıla yayılan süre için  “buharlaştığını” açıkladı. Sermayenin uzun dönem hem getirisinin, hem de veriminin donduğunu belgeledi. Bunu teknik adı “capital obsolescence.”

Yatırımların geleceğine bakarken bir de “az gelişmişlik gerçeği” bizleri saracak. Yatırım ve ara mallar ithalatını  ‘’ dolar ‘’ parası ile yapılacak olması,  her yatırım maliyetini dolar cinsinden ulusal paralara göre hep daha yükseğe taşıyacak.

Buraya dek anlattığım işin yatırım yanı.

Bir de dik aşağı giden ve düşen tüketim eğilimi var.   İstihdam piyasası kısmen düzelse ve işsizlik belli oranda eski düzeyine düşmüş olsa bile, insanlar daha az tüketiyor, likit kalıyor ve böylece likidite tuzağını yaratıyor. Ya da hane halkının mal seçimi daha ucuz mal demetlerine yöneliyor.

Ya dolar?

Doların döviz sepeti içinde değeri düşse bile konumu ve itibarı kalıcı. Çünkü dünya genelinin  % 60 rezerv parası ve de ekonomi çarklarının dönmesinde “motor gücü.” Bunu da sağlayan ABD’nin jeo-politik konumu.

Dolar bu konumuyla “ayrıcalıklı dokunulmazlığa” sahip. Kovid salgını doların konumunu bir kez daha perçinledi, zira dolara yönelim daha da arttı.  

“Ayrıcalıklı Dokunulmazlık” deyimini ilk kez IMF Baş ekonomisti Hintli bayan G. Gopinath kullandı.

Biz ondan daha iyi mi bileceğiz?