29.08.2021
Sizleri bu hafta Afganistan‘a götürmek istiyorum : Afganistan, dünyanın en yoksul 10 ülkesinden biri. Kişi başına gelir 500 $ ‘ı bile bulmuyor. Yıllık hasılası 20 Milyar $. Buna karşılık bu ülke bir kenevir cenneti.ABD’nin uzay kayıtlarıyla,
Bu yolla her yıl esrar – eroin pazarından 55 milyar $ para Taliban ekonomisinin cebine giriyor. Bundan sonra Afganistan ‘ın ‘’ Narco-State ‘’ olarak anılacağı kesin.
Taliban Yönetimi burada bir taşla iki kuş vuruyor : Bu eroin parası tümüyle kayıt dışı.Bu yüzden Afganistan Taliban yönetimi kendi halkına karşı ‘’ Bende para yok ki... ‘’mesajını verebilir. Buna karşılık eroin parasının tümünü Talibanizmin yayılması için harcanabilir. 1979 ‘da Humeyni sonrası İran ‘ın Şii mezhebini orta doğuda yaymak için yaptığı gibi...
Wakhan Koridoru, pek bilinmez... Bu koridor, Afganistan ile Çin’i ‘’resmen‘’ komşu yapar.Eni, 18 km ‘ye kadar daralır. Uzunluğu 92 km‘dir.Bu uzun sınırın kuzeyinde Tacikistan ve güneyinde Pakistan yer alır. Bu 4,923 m rakımdaki koridorda Pamir’liler yaşar, nüfusları çok azdır ( 12.000 ). Bu koridoru Çin bu güne dek ‘’kapalı’’ tutuyordu. Dağlık bir arazide sınırı ‘’ kapalı ‘’ tutmanın çok anlamlı olmadığı bilinir. Şimdi bu geçit Taliban güçleri için Çin’deki PEW kayıtlarıyla sayısı 8,4 milyon olan müslüman Uygur’lara erişmek için ideal bir olanak. Gerçi The Economist dergisi Taliban üst yönetiminin Çin ‘e resmen bir ‘’ güvence ‘’ verdiğini yazdı. Ama yakın zaman bu garantinin ne denli geçerli olduğunu gösterecek.
Sadece komşuluk değil,Afganistan ‘nın yeni ‘’yükselen gücü’’ konumuna gelecek olan Çin‘in çünki bu ülkede derin çıkarları var.
2008‘den bu yana dünyanın en zengin bakır yataklarına sahip bu ülkede Çin bu madene 2,8 milyar $’lık yatırım yapıyor. Petrol de aynı ilginin içinde, sondaj ve petrol çıkarma anlaşmasını 2011’de imzaladı. Günümüzün ‘’ yeni petrolü ‘’ olarak anılan lityum Afganistan ‘da çok var ve Çin bu statejik madenle yakından ilgileniyor.
Şimdi Çin için soru şu :
Madenlerden çıkar sağlamak mı ?
Ya da,
Taliban ya da IŞID yayılmacılığıyla uğraşmak mı ?
ABD‘nin Afganistan‘da bir ‘’ saatli bomba ‘’ bıraktığı kesin...