Doğa / Çevre / Orman‘ın eksen olduğu  ilk ülkelerarası ilişki  Brezilya ile ABD arasında yaşanıyor.

Konu çok masum  gözükmekte, ama sonucu tüm dünya üstünde  etkili olacak  cinsten.

Olup-biten ne ?

Bolsonaro Dönemi sonrası  Brezilya ‘nın bir çok dünya ülkesiyle ‘’ şekerrenk ‘’ oldu. Ama iş hep bununla kaldı, ilişkiler ne ileriye / ne de geriye gitti.

Başkan Biden  farklı bir yol izliyor :

-İhtar ediyor, buna bir de kırmızı elma  şekeri vaadi ekliyor, değilse, yaptırım uygulayacağını resmen duyuruyor...

Bu kez konu Amazon  Yağmur Ormanları.

Bolsonaro burayı  yağmalıyor.

’’ Dünyanın Oksijen Kaynağı ‘’ olan bu ormanda kesim   her yıl  yüzde  10  artıyor. Yağma  nedeni açık : Çok uluslu  kimi şirketin bu işte büyük çıkarı var. Ayrıca kesim alanındaki yurttaşlar, Bolsonaro‘nun sadık  seçmenleri.

Biden ilk ihtarnameyi Eylül 2020‘de çekti :

-Kesimi durdur ya da yaptırım uygularım.

Cevap gecikmedi :

-Egemenliğimizi kimseyle tartışmayız...

Ocak’ta ABD Yönetimi bir ‘’ Amazon Koruma Planı ‘’ hazırladı.Brezilya‘ya yapılacak her türden yardım / bağış  ‘’ Kesimin Azaltılması ‘’ koşuluna bağlandı. Eş-anlı olarak Brezilya  STK’ları  ‘’sürdürüleblir büyüme’’ yi esas alan ‘’  Amazon Anlaşması ‘’nı kamuoyuna açıkladı.

ABD yönetimi Şubat’ta Amazon Ormanlarının korunması için 20 Milyar $’ lık bir fon yarattı. Fonun  kullanım biçimi  özel yetkilerle donanmış olan  ABD  Çevre Sekreteri Kerry ‘a bırakıldı. Bir parantez  açayım : Kerry  ABD  Başkan adaylarındandı. Obama  döneminde Dışişleri Bakanı idi. Bu özel görevin yanında  ABD Ulusal Güvenlik Konseyi ‘ne  Bakan sıfatı olmadan  giren ilk kişi, bu yüzden misyonu  ve yetkisi olağandan fazla.

Kerry  dikkatli bir uslup kullanarak ‘’ Hiçbir şeyi dikte etmeyeceğim. Ancak  bu fon Brezilya’nın   koşulları  karşılamasına  göre  uygulanacak ‘’ dedi.

ABD  bununla kalmadı, OECD‘ye girmeye çok azimli  olan Brezilya için ‘’ koşullu yeşil ışık ‘’ yaktı. 3. Ülkeler nezdinde ‘’ yaptırım ‘’ isteyebileceği sinyalini verdi. Brezilya merkezi devleti işbirliğine  ‘’hayır ‘’ derse eyalet hükümetleriyle çalışacağını duyurdu. Bundan böyle Amazon Ormanları konusunun ‘’Bio- çeşitlilik  Bize Ne Sağlar ? ‘’programları çerçevesinde ele alınacağını bildirdi.

Gündem bundan sonra nasıl şekillenecek ?

22 Nisan Dünya Günü ( Earth Day ) ABD kutlanacak.  Biden ev sahibi olacak. Burada hazırlanacak  ‘’ ortak metin ‘’ Amazon ormanlarının geleceği konusuna da ışık tutacak. Sonrasında  OECD ‘de Paris İklim Konferansı‘nın sekretarya toplantıları, Brezilya’nın konumu  için bir ‘’ kan tahlili ‘’.  Kasım ayında da BM Zirvesi ‘’İklim ve Çevre ‘’ konusunda toplanacak, Dünya  Günü  ‘’ ortak metni ‘’ burada  derinleştirilecek.

Nisan Toplantısı hazırlanırken  bu alanda özel uzmanlığı olan Wilson Merkezi  ABD  yönetimi için  ‘’belge’’ topluyor.

Sonuç sizce ne olur ?

Bitmedi :

Perşembe  günü toplanan  AB Liderleri Zirvesi Türkiye ile ‘’ilişkileri  aşamalı / şartlı  ve geri dönülecek şekilde arttırmayı ‘’ kararlaştırdı.AB Liderliği,  bu aşamaların   belirlenmesinde  ABD  politikasının  ‘’eksen’’  alınacağını  açıklamıştı, bunun saklı bir yönü de yok.

Ya Doğu Akldeniz ? Başkan Biden, Yunanstan Başbakanı ile Cuma günü yaptığı telefon görüşmesinde ‘’Doğu Akdeniz’de istikrar için umutluyuz ‘’ dedi. Bununla  kalmadı, 2 lider  bu konuda ‘’ koordinasyon yapılması ‘’ konusunda mutabık kaldı. 

Brezilya  örneği,  kanımca  Biden dönemi ABD  dış politika çerçevesinin turnosol kağıdı,onu çok rahat  okuyoruz.

Bunu  bir ‘’ İngiliz anahtarı ‘’ kullanırcasına,  tüm dünya uyuşmazlıklarına  uyarlamamız  mümkün.

Ne dersiniz ?

(km/27.03)