Esnafın daralan iş hacmiyle birlikte birer birer kepenk kapatması istatistiki rakamlarla doğrulandı.  TESK’in yanı sıra TOBB verileri de üyeleri ile ilgili çarpıcı gerçekleri ortaya koydu. Yılın ilk yarısında bölgede 4 bin 514 iş yeri kapandı. En çok yara alan il ise 903 iş yeri ile Trabzon oldu. Sektörel dağılımında ise ilk sırayı yüzde 13,52 ile elektrik enerjisi üretimi yapan firmalar aldı.

Esnaf kesiminde Haziran ayında 7 binin üzerinde işyerinin kepenk kapatması ile son beş yılın en yüksek düzeyine ulaşıldı. Pek çok marka, verimsiz ve ciroda yetersiz olan cadde veya AVM’lerdeki mağazalarına kilit vurdu.Salgının ilk döneminden itibaren başlayan kapanmaların ardından, ayakta kalan mağazalar da verimsiz ve yüksek maliyetler nedeniyle ortalama cirolarının yarısına ancak ulaşınca perakendecilikte tüm dünyada oluşan ciddi daralmaya ülkemizin de ayak uydurması kaçınılmazdı. Öyle de oldu.

Esnafın durumu

Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) verilerine göre yılın ilk 6 ayında kapanan işyeri sayısı 35 bin 965 olarak gerçekleşti. Karadeniz Bölgesi’ndeki 18 ile baktığımızda 704 işyerinin kapandığı Trabzon ilk sırada yer alıyor. 480 işyerinin kapandığı Samsun sıralamada ikinci olurken 265 kapanan işyeri ile Ordu’nun üçüncü sırada olduğu görülüyor. Zonguldak ve Düzce’nin de ilk beş içinde yer aldığı kapanan işyeri sıralamasında ortaya çıkan aşağıdaki tablo ekonominin can damarı olan esnafın genel gidişatına ilişkin somut bilgiler veriyor.

Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesi’ne göre 01 Ocak 2020-30 Haziran 2020 tarihleri arasında illere göre kapanan işyeri verileri

TOBB rakamlarına göre kapanan veya tasfiye halinde olan şirketlerin durumu

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından yayınlanan şirket istatistikleri de çarpıcı sonuçları ortaya koydu. 2020 yılının ilk 6 aylık dönemine ilişkin açıklanan istatistiklerde Samsun başı çekiyor. Karadeniz’in en büyük şehrinde tam 199 işletme ya kapandı ya da tasfiye sürecine girdi. Samsun’un ardından gelen Trabzon’da ise 19 şirket tasfiye edilirken 23 şirket faaliyetlerine son verdi. Kapanan 117 gerçek şahıs işletmesi ile toplam rakam 159’a ulaştı. TOBB verilerinde üçüncü sıradaki il Çorum oldu. Bu ilimizde 86’sı şahıs işletmesi ve 16’sı şirket olmak üzere 102 işletme kapandı. Tasfiye edilmesi beklenen 14 şirketle bu sayı 116’ya ulaştı. 

TOBB verilerine göre 01 Ocak 2020-30 Haziran 2020 tarihleri arasında illere göre kapanan işletme sayıları

Anonim şirketler:

Genel tabloya baktığımızda TOBB verilerine göre yılın ilk 6 aylık döneminde kapanan anonim şirketlerin sektörel dağılımında ilk sırayı yüzde 13,52 ile elektrik enerjisi üretimi yapan firmalar, ikinci sırayı da yüzde 7,52’lik oranla inşaat firmaları aldı. Mühendislik faaliyetleri, bilgisayar programlama ve lokantalarla seyyar yemek hizmetleri, toptan ticaret mağazaları, otel ve benzer konaklama yerleri sıralamada yer alan diğer sektörler oldu.

Limited şirketler ve şahıs şirketleri:

Yüzde 11,26 ile inşaat sektörünün başı çektiği bu kategoride toptan ticaret, lokanta ve seyyar yemek sektörü, mühendislik faaliyetleri ve gıda içecek ve tütün ağırlıklı perakende ticaret aynı kaderi paylaştı.

Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı: Salih Zeki Murzioğlu

Lokanta, cafe ve kahvehanelerin yanı sıra berberler ile kuaförlerin zor günler geçirdiği Samsun’da kapanan şirketlerin sektörel dağılımına baktığımızda otel ve konaklama, yeme-içme, hazır giyim ve tekstil ve ulaştırma sektörleri öne çıktığını görmekteyiz.

Ordu Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı: Servet Şahin

İl geneline baktığımızda ise Ordu’da yılın ilk 6 aylık döneminde toplam 73 firma faaliyetlerine son verdi. Bu firmaların sektörel dağılımında perakende gıda-market sektörü 15 işletme ile ilk sırada yer aldı. İnşaat taahhüt ve inşaat malzemeleri sektöründe 10 işletme, turizm amaçlı otel ve cafe işletmeleri sektöründe 4 işletme kepenk indirdi. Eğitim, sağlık, mobilya, kuyumculuk, sigortacılık sektörleri de süreçten olumsuz etkilendi.

Tokat Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kooperatifleri Başkanı: Ahmet Hamdi Aydoğan

Ekonomi yapısında sanayi, tarım, hayvancılık sektörünün önemli rol oynadığı Tokat’ta başta gıda sanayi olmak üzere, taş ve toprağa dayalı sanayi, orman ürünleri sanayi ve son yıllarda tekstil dokuma ve konfeksiyon sektörü, Tokat ekonomisinin bel kemiğini oluşturduğu bilinmektedir. Esnaf ve Sanatkârlar Odası kayıtlarına göre yılın ilk 6 ayına baktığımızda il genelinde tekstil ürünleri satışı yapan işletmeler ve el sanatı sektörü süreci hasarla geçirdi. Cafe ve restoranlar da durum pek farklı değil. Her ne kadar paket servisleri ile ayakta kalmaya çalıştılarsa da pek çok işletme bu dönemden yenik çıktı. TOBB verilerine göre ise Tokat’ın süreçten en çok zarar gören işletmeleri inşaat ve tekstil sektörleri oldu.

Amasya Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı: İsa Köse

TESK verilerine göre Karadeniz illeri arasında kapanan işyerleri sıralamasında 13. sırada yer alan Amasya’da 108 işletme faaliyetlerini sonlandırırken bu ilde de hizmet sektörü ön aldı. Lokanta, restoran, cafe işletmecilerinin yanı sıra kahvehane işletmecileri ve öğrenci okul servis işletmecileri sürece yenik düştüler.  REŞAT GÜNGÖR/KARADENİZ EKONOMİ