Ülkemizin ihracat potansiyelinin daha da yukarıya taşınması için yapılması gerekenleri Karadeniz Ekonomi Dijital Platformları’nda anlatan İnovakademi Genel Müdürü Gökhan Erol, “az bilinen destekleri” ve sağladığı avantajları izleyenlerle paylaştı.

Eylül ayında belirleyici etkiler neler olacak?

Genel ekonomik değerlendirmeyle başlayan programda “sıcak” geçmesi muhtemel Eylül ayında, enflasyon, büyüme hızı, orta vadeli program ve Merkez Bankası’nın faiz kararının belirleyici etkilerine dikkat çeken Erol, “öncelikle gıda enflasyonu ve konut fiyatlarındaki artışın önümüzdeki günlerin en çok konuşulacak başlıkları arasında yer aldığını söyledi. Gıda fiyatları enflasyonunda dünya piyasalarına bağlı olarak meydana gelen artışın zamanla ivme kazanacak olmasından duyduğu endişeyi dile getiren Erol, pandemide lojistik zincirindeki aksamaların yanı sıra küresel ısınmanın da bu artışta payının olacağı endişesini aktardı.

İhracata yönelik az bilinen destekler

2002 yılından bu yana dış ticaret, uluslararası pazarlama ve devlet yardımları alanlarında sahip olduğu uzmanlığı, eğitim ve danışmanlık çalışmalarıyla sektörde 22 yıllık deneyime sahip bir isim olan Erol, programın ana konusu olan dış ticaret destekleri konusunda az bilinenleri de şöyle paylaştı:

“Temel olarak Türk Ticaret Kanunu’na bağlı olarak kurulan limited ve anonim tüm şirketlerin faydalanabileceği pek çok destek kalemi olmakla birlikte ne yazık ki şahıs firmaları bu destek kapsamı dışında tutulmaktadır. Oysa şahıs firmalarının da ihracat yaptığını görmekteyiz. Hepsi vergi veren ve fatura kesen işletmeler. Ancak Karadeniz Bölgesinde bu tür şahıs firmalarının varlığından daha fazla söz etmekle birlikte onların da cesaretlenip şirketleşmesinin önü açılmalıdır.”

Hiç ihracat yapmayan şirket destek alabilir mi?

“Hep yurtiçinde çalışmış bir şirketin ilerleyen zamanla ihracata yönelmesinden daha doğal bir durum yok. Koşulları yerine getiren herkes eşit miktarda ve sürelerde yararlanabilir. Bu noktada bölgesel farklılıklar ve gelişmişlik düzeyine göre bazı pozitif ayrımcılık uygulamalar söz konusudur. 6’ncı ve 5’inci kategorisindeki illerin avantajları daha fazla. Sanayisi gelişmiş illere yüklenmek yerine sıralamada geride olan ihracatçıya 10 puan oranında ilave destek veriliyor. Yani yüzde 60 yerine yüzde 70 oranında destekleniyor. Organize Sanayi Bölgeleri dışında faaliyet gösteren Karadeniz Bölgesi’ndeki firmalar bu anlamda dezavantajlı bölge sınıflandırması içinde yer almıyor. Dolayısıyla normal desteklerden pekâlâ faydalanabilirler.”

Destek desteklerinde öncelikli kriter nedir?

“Devlet destelerinde öncelikle pazar araştırması yapmak gerekir. Bizde yapılan en büyük yanlış rüzgârın yönüne göre hareket edilmesi. Biraz da konjonktüre ve siyasi gelişmelere bağlı olarak Rusya, Libya ya da Türkmenistan gibi pazar arayışlarına gidiliyor. Oysa bu çok yanlış. Her ülkenin farklı bir pazar olduğunu ve doğru ürünü hangi pazara satabileceğimizi araştırmamız gerekmektedir. Mobilya, gıda, ya da çatal-kaşık olsun. Bu ürün çeşitlerinin bile onlarca alt kategorileri var. Dolayısıyla bu inceliklere dikkat etmek gerekiyor. Mesela ahşap kapıda Romanya ve ABD’nin piyasa büyüklüğü tartışılmaz. Ama bu pazara ihtiyaç olmayan bir ürünle gitmek hata olur.”

Hedef pazar analizi ve piyasa araştırması

“Yurtdışı pazar araştırması adı verilen yönelişleri devlet destekliyor. Bu kapsamda yapılacak yurtdışı ziyaretlerinde kuruma bağlı iki kişinin ulaşım konaklama dâhil tüm masraflarına destekler sağlanıyor. İhracat amaçlı olmak kaydıyla yurtdışı ziyaret ve konaklamalarını yüzde 70 oranında destekliyor. Yılda 10 farklı seyahate de aynı kapsamda destek veriliyor. 5 bin dolara kadar yüzde 70 oranında bir destekten faydalanmak mümkün. Sektör ülke ve araştırma raporları için yüzde 60’ı 200 bin dolar olan desteklerden de bahsedebiliriz.”

Pazara giriş belgelerinin desteklenmesi

Pazara giriş belgelerinin desteklenmesi diye bambaşka bir destek daha var ki ISO ve CE türü bu belgeler veya gıdada kullanılan HACCP belgesi, organik ürün veya ekotex sertifikaları ya da tarımla ilgili analiz belgeleri olmadan pek çok pazara girmenin mümkün değil. Rusya pazarına girmek için Gost belgesi lazım. Avrupa için CE veya ABD için BRC veya Müslüman ülkeler için helal belgeleri gibi pek çok belgeye sahip olmak için Ticaret Bakanlığı’nın yüzde 50 oranında yıllık 200 bin dolara kadar destekleri var. Ayrıca yeni trend olan uluslararası e-ticaret için akredite edilmiş 17 site var. Bu sitelere üye olunması halinde e-ticaret için ciddi oranlarda destekler alınabiliyor. Yurtdışı fuar desteği, yurtdışı reklam tanıtım desteği, yurtdışında ofis açmaya yönelik ya da uluslararası bir markanın tedarikçisi olacaksanız küresel tedarik zinciri desteği var ki sunulan bu destekler milyonlarca dolar düzeyinde.”

REŞAT GÜNGÖR / KARADENİZ EKONOMİ