Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Odası (TESK) başkanı Bendevi Palandöken, zor bir süreçten geçen esnaf ve sanatkârların ertelenen borçlarının yılsonuna bırakılmasını isterken gerekçe olarak da satışlarının azalmasını, maliyetlerin ve dolayısıyla borçların artmasını gösterdi. Salgında en çok esnaf ve sanatkârları olumsuz etkilediğinin altını ısrarla çizen TESK başkanı Palandöken, “dünyayı ve ülkemizi olumsuz etkileyen süreç esnafı da derinden sarsıyor. Uzun süre kapalı olduğu için kazancı hiç olmayan esnafımız, kontrollü serbestlikten sonra da eski kazancına ulaşamadı. Hal böyle iken kira, faturalar, vergiler, prim ödemeleri, kredi ödemeleri arttı ve bu borçların ödenmesi imkânsız bir hale dönüştü. Yeniden artış gösteren pandemi ortamında ertelenen borçların ödenmesi şu an için mümkün görünmüyor. Bu noktada acil olarak yapılması gereken yılsonuna kadar mevcut borçların yeniden ertelenmesi ve esnafın rahat nefes almasını sağlamaktır” dedi.

AKARYAKIT DESTEĞİ TALEBİ

Geniş bir yelpazede birbirinden çok farklı sektörü içinde barındıran bir yapının başkanı olduğunu ve bundan büyük gurur duyduğunu ifade eden TESK başkanı, toplu taşımacılık yapan üyeleri için durumun daha da vahim olduğuna işaret etti. Palandöken, “ayakta yolcu alınmaması kararının ve servis araçlarının çalışmamaları şoför esnafını daha da zora sokmuştur. 6 aydır çalışmayan okul servis araçlarımız yeni eğitim öğretim yılında da zarar yazacak. Yaşanan olumsuz süreçte şoför esnafının ticari akaryakıt desteğine her zamankinden daha çok ihtiyacı olduğu unutulmamalı” ifadelerini kullanırken bir başka talebi de elektrik ve doğalgaz fiyatlarına yönelikti.

ELEKTRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARINDA İNDİRİME GİDİLMELİ

Pandemide evde kalmak zorunda olan vatandaşların yanı sıra işleri sekteye uğrayan esnafın, kış döneminde elektrik ve doğalgaz faturalarını ödemede zorluk yaşayacağı uyarısında bulunan Palandöken iş yerini hiç açamayan esnafımız da bu süreçte elektrik ve doğalgaz tüketimine devam etti. Bu nedenle yavaş yavaş kış aylarına girerken, elektrik ve doğalgazda kayda değer bir indirim yapılması, pandemide maliyetleri artıp kazancı düşen esnaf ile işten çıkarılan ve kısa çalışma ödeneği ile ayakta kalmaya çalışan milyonlarca vatandaşımıza yapılacak büyük bir destek olacaktır” dedi.

BORCU BORÇLA KAPATMAYA ÇALIŞMAK

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) verilerine göre, Türkiye’de vatandaşların tüketici kredisi ve kredi kartı borcu, son bir yılda yüzde 37 arttı. Özellikle son dönemde, birbiri ardına açıklanan kredi paketleri ile vatandaşların borçluluk miktarı hızla yükseldiğini ortaya koyan bu veriler ışığında Karadeniz Ekonomi Gazetesi’ne açıklamalarda bulunan esnaf odaları başkanları da “borcu borçla kapatma” stratejisinin gelecek günlerde yaratacağı olumsuzluklara dikkat çektiler.

ORDU ESNAF VE SANATKÂR ODALARI BAŞKANI ERDOĞAN AKYÜREK: “CAN ÇEKİŞEN ESNAFIN ETKİN SİCİL AFFINA İHTİYACI VAR.”

“Can çekişiyoruz. Hem borcu borçla kapatmaya çalıştık hem de alınan krediler faizsiz değildi. O günkü koşullarda aylık 900 lira olan SGK primini ödemeyen esnaf ertelemenin sona ereceği bugünlerde toplu ödemeleri nasıl yapacak. Esnafı çok zor günler bekliyor ve görünen o ki yaşanan sıkıntılar önümüzdeki yıllara taşınacak. Korkarım icra daireleri daha fazla mesai yapacaklar ve pek çok esnaf istemeden de olsa kepenk indirmek zorunda kalacak. Belki hasat zamanı olduğu için Ordu’da bir sıcak para girişinden söz edebiliriz. Ancak salgının yeniden tırmanışa geçmesinin getirdiği korunma içgüdüsüyle vatandaş parasını harcamaya çekiniyor. En çok da kahveci, kantinci ve okul servisi esnafımız bir bilinmezliğe sürükleniyor. Etkin sicil affına acil ihtiyacımız var. Yanı sıra faizsiz destekler verilmeli. Elbette geri ödemesi olsun ama bu geri ödemeler en az bir yıl sonrasında başlasın ve faizsiz olsun.”

TOKAT ESNAF VE SANATKÂRLAR ODALARI BİRLİĞİ BAŞKANI FEHMİ ÇANKAYA: “BORCU BORÇLA KAPATMAK ESNAFIN İFLASI DEMEKTİR.”

“Pandemide en büyük sıkıntıyı küçük esnaf yaşadı. Olası yeni bir dalganın, esnafın en az iş yaptığı kış dönemlerine denk gelmesi daha vahim sonuçlar doğurabilir. Bu durumda sadece krediye değil genel bir yapılandırmaya ihtiyaç duyuyoruz. Çekilen kredilerin önümüzdeki yıla yayılması gerekiyor aksi takdirde küçük esnafın kış koşullarını atlatması mümkün görünmüyor. Borcu borçla kapatmak esnafın iflası demektir. Ekim ayından itibaren başlayacak süreçte ne yazık ki esnaf büyük sıkıntıya girecek. Eylül ayı başından itibaren e-hacizler tekrar başladı. Esnaf yeni yılın ikinci yarısına kadar ayakta kalmalıdır. Yeni ve geniş kapsamlı yapılandırmaya ihtiyaç olduğu gibi bu yapılandırmanın faizsiz olması önemlidir. Her zaman devletin yanında olan esnafımız için o günün koşullarında pek çok iyileştirmeler yapıldı ama bunun yeterli olmadığı ortadadır.

RİZE ESNAF VE SANATKÂRLAR ODALARI BİRLİĞİ BAŞKANI GÜVEN AKSOY: “MERKEZ BANKASI ARŞİV KAYITLARI TAMAMEN SİLİNMELİDİR.”

“Salgının başlangıcından sonra esnafa destek amacıyla üçer ay arayla ertelemeler oldu. Tabi ki devlet bu ilk 6 ayı finanse etti. Bana göre süreklilik arz eden ertelemelerin sonu yok. Esnaf için de kötü bir alışkanlık gelişir. Bugün için bölgeye çaydan veya fındıktan kaynaklanan bir para girişi var. Anadolu’da da buğday hasadından gelen bir para var. Dolayısıyla yeni bir öteleme yapılacaksa bugün için değil önümüzdeki yılın ilk üç aylık döneminde kullanmak gerekir. Bunu bölgemizin geneli için söylüyorum. Hepimiz için sicilimizin bozulma kaygısı var elbette. Biraz dişimizi sıkarsak ve bir para kullanımı talep edilecekse bunu bölgeye para girişinin en az olduğu Ocak Şubat ve Mart aylarına dönük hayata geçirmeliyiz. Ayrıca borcu borçla kapatmak iyi bir şey değildir. Ama şu an için zaman kazandırmak olarak değerlendirebiliriz uygulamayı. Sicil affı konusunda da yapılması gereken Merkez Bankası’nın arşiv kayıtlarının tamamen silinmesidir. Bu bir anlamda vatandaşın sıfırdan başlaması anlamına gelir ki etkin sicil affı ile dile getirilen budur.”

GÜMÜŞHANE ESNAF VE SANATKÂRLAR ODALARI BİRLİĞİ BAŞKANI BEYLER KARA: “2021 YILININ ORTALARINA KADAR ESNAFA DOKUNULMASIN.”

“Gümüşhane esnafı ekonomik olarak ciddi bir sıkıntı içindedir. Her ne kadar ülkenin ve hatta dünyanın sıkıntısı olsa da bizim gibi memur ve üniversite öğrencisine dayalı bir ekonomiye sahip kentlerin esnafının hükümet tarafından hazırlanacak yeni paketlere ihtiyacı var. Zaten şu ana kadar borcu borçla kapatmaya çalışarak ayakta kaldık. Bir anlamda günü kurtardık ama şu anda kahvehaneler kapalı, okul servislerinin ve kantinlerin durumu ortada. Pandemi salgını nedeniyle insanlar haklı olarak restoranlara gidip yemek yemeye çekinir hale geldi. Gümüşhane sokakları bomboş ve ciddi anlamda sıkıntı var. Esnafımız bir yandan ayakta kalmaya çalışırken diğer yandan da işler bir gün düzelir ümidiyle çalıştığı işçiyi çıkarmıyor. Yeni bir yapılandırma ama faizsiz ertelemelere ihtiyacımız var. SGK, vergi ve BAĞ-KUR ödemeleri kapıda bekliyor. Bizim gibi küçük ölçekli kentlerde esnaf kimse duymasın diye iflasa giden süreçleri yansıtmamaya çalışıyor ama esnaf gerçekten çok zorda. Doğrusu 2021 yılının Haziran ayına kadar esnafa dokunulmamasıdır. Öteleme ve ertelemeler de faizsiz olmalıdır.” REŞAT GÜNGÖR / KARADENİZ EKONOMİ GAZETESİ