Hayvancılık yapmaya uygun arazi koşullarına sahip olan kentte bu sektörü birkaç adım öne çıkarmıştır. Mera hayvancılığının yanı sıra son yıllarda besi hayvancılığına doğru bir gelişme gözlenmektedir. Süt inekçiliği ıslah çalışmaları da devam etmektedir. İlçe ve köylerinde arıcılık yapan aile sayısında da büyük artış gözlenmekte ve bal üretimi yapılmaktadır. Arazinin büyük bir kısmı kıraç olup Çoruh vadisinde Aydıntepe ve Sünür (Çayıryolu) ovalarında da sulu tarım yapılmaktadır. En eski transit ticaret yolu olan Trabzon-İran arasındaki İpek ve Baharat Yolu’nun duraklarından biri olan Bayburt’un hayvancılık ve tarım dışında kalan ekonomik yapısı, üretim yolu ile satışa arz şeklinde değil dışarıdan getirip satışa sunma şeklinde gelişmiştir.

Bölgenin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında Bayburt’un yeri

Bu konuda belki de en sonda söylenmesi gerekeni ilk başta dillendirelim ve Bayburt için aşağıdaki tabloyu nasıl değiştirebiliriz? sorusunun cevaplarını arayalım istedik. İllerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına ilişkin yapılan en son çalışmada İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli, Antalya, Bursa, Eskişehir, Muğla, Tekirdağ ve Denizli gelişmişlik düzeyi en yüksek ilk 10 il olarak karşımıza çıkarken Karadeniz Bölgesi illerinden Bolu listenin 13’ncü sırasında kendine yer bulabilmiştir. 81 ili kapsayan genel listede Bayburt 65’nci sırada yer almakla birlikte Karadeniz Bölgesi sıralamasındaki konumu 18’ncilik olmuştur.

İlin sosyal gelişmişlik verileri

84 bin 843 kişilik nüfusa sahip Bayburt’ta sanılanın aksine göç veren değil göç alan bir kent. Son verilere göre göç geçişkenliğinde bin 249 kişilik fazlalık var. 200 yataklı bir hastaneye sahip ilde bin kişi başına 1 doktor düşüyor. Okuma-yazma bilenlerin yüzde 95’ler düzeyinde olduğu ilde bünyesinde yaklaşık 14 bin öğrenciyi barındıran bir üniversite bulunuyor. Yaklaşık 25 bin kişilik turist ortalaması olan kentte turizm belgeli 6 otel 423 yatak sayısı ile hizmet vermektedir.

Ekonomik veriler

Kişi başı gayri safi yurt içi hasılası 27 bin 664 lira olan kentte işsizlik oranı yüzde 11,2 düzeyinde. İhracatçı tek firmanın bulunduğu Bayburt’un ihracat performansının rakamsal karşılığı 44 milyon 603 bin dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. İthalat toplamı ise 4 bin 387 dolar. TOBB verilerine göre ilde Aralık ayı itibariyle sadece iki yeni şirket kuruluşu gerçekleştirilirken tasfiye edilen şirket sayısı bir,  kapanan şirket sayısı da iki olmuştur.

TESK verilerine göre ise toplam nüfusunun yüzde 2,39’luk dilimine karşılık gelen 2 bin 28 esnafa ait 2 bin 111 işyeri Bayburt ekonomisine can verirken pandeminin etkisiyle sadece Aralık ayında 16 esnaf tamamen kepenk indirmiş durumda.

Bayburt OSB

2000 yılında 217 hektar alanda kurulu olan Bayburt OSB, şimdilik 200 kişiye istihdam sağlarken tamamlanması beklenen yeni yatırımlarla bu sayının daha da artması muhtemeldir. Mevcut durumda OSB’nın sektörel dağılımında yüzde 60 ile doğal taş, yüzde 21 ile gıda, yüzde 10 ile metal ürün işletmeleri yer alıyor.

Bayburt Valisi-Cüneyt Epçim

“Yüzde 60’lık mera varlığını ile hayvancılık için özel bir kent”

Çıkış yolunu tarıma dayalı hayvancılıkta arayan Bayburt yakın geçmişte Ardahan, Kars ve Erzurum ile birlikte hayvancılığın önemli merkezlerinden biri konumundaydı.  Şimdilerde o eski günlerine dönme çabasında bir kent görünümünde. Bayburt’ta küçükbaş hayvancılığı geliştirmek, yerli ırk koyun yetiştiriciliğini yaygınlaştırmak ve kırsalda yaşayan vatandaşların hayat standartlarını yükseltmek amacıyla hazırlanan “Köyümde Yaşamak İçin Bir Sürü Nedenim Var Projesi” kapsamında çiftçilere geçtiğimiz günlerde koyun dağıtıldı. Projeye ilişkin olarak Bayburt Valisi Cüneyt Epcim, “özellikle koyun yetiştiriciliği noktasında Bayburt’un Türkiye’de en önemli illerden biri olduğunu düşünüyorum. Çünkü toplam alanının yüzde 60’ının mera varlığı olarak değerlendirilebileceği düşünüldüğünde Bayburt bu proje kapsamında önemli katma değer sunacak. Milli ekonomiye büyük katkısı olacak. Yerelde çiftçimize çok büyük katkısı olacak. Bayburt içinde köylerimizin geniş, kaliteli meraları olması sebebiyle özel bir yeri olduğunu biliyoruz” ifadeleriyle kalkınmada köylerin önemine dikkat çekiyordu.

Naci Ağbal etkisi

Bayburt’un Yoncalı köyünde dünyaya gelen ve yakın dönem ülke ekonomisinin önemli siyasi isimlerinden biri olan Naci Ağbal, bugünlerde Merkez Bankası Başkanlığı gibi son derece kritik bir görevi üstlenmiş olmakla birlikte Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı yaptığı dönemlerde doğduğu kente ilgisini fazlasıyla hissettirmiş biri olarak anılmaktadır. Ki Ağbal Bayburt Organize Sanayi Bölgesi’nin gelişiminde büyük pay sahibidir.

Sebahattin Arslantürk farkı

Altyapı çalışmalarının tamamlanmasının ardından yatırımcılar için cazip fırsatlar sunan Bayburt Organize Sanayi Bölgesi’nde ardı ardına yeni yatırımların geliyor olması da büyük bir şans olarak değerlendiriliyor. Son olarak Türk patentli inovatif yapı malzemesi EPS Blok üretimi için Arslantürk Group tarafından hayata geçirilen 70 milyon liralık yatırım ile Bayburt OSB işlevliğini daha da artırdı. Bir başka yatırım da tekstil sektöründen geldi. İstanbul merkezli Tasarasta firması ilk etapta 250 kişilik istihdam sağlayacağı fabrika için Bayburt’u tercih etti.

Bayburt Belediye Başkanı-Hükmü Pekmezci

“Tarım Yerleşkesi projemizle katkı sağlayacağız”

Sosyal ve kültürel anlamda Türk dünyasının birleştirici gücü Dede Korkut’un mayasını Bayburt’ta oluşturarak buradan bütün dünyaya yayacak bir konuma getirmek için çaba göstermenin dışında göreve geldiği günden itibaren Bayburt’un gelişiminde tarım ve hayvancılığın önemini dikkate alarak projeler geliştiren belediye başkanı Hükmü Pekmezci, kendi deyimiyle mega proje olan “Tarım Yerleşkesi” ile yol almayı amaçlıyor. Toplam maliyeti 39 milyon lira olarak öngörülen projede mezbahadan modern hayvan pazarına ve açık hava hayvan pazarına içinde hayvancılığı barındıran birçok girişim var. Bayburt Belediyesi’nin girişimci ruhunu yansıtan bir başka örnek de Güneş Enerjisi Santrali. Bayburt Belediyesi’ne ait olan santral son bir buçuk yılda 8 milyon 120 bin lira gelir elde etti. Ancak faaliyetler bir şirket çatısı altında gerçekleştiği için bu gelirlerin işletme giderleri ve vergileri düşüldükten sonra belediyenin kasasına 924 bin lira girmiş olması da kent için sevindirici olsa gerek.

Bayburt Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı-Süleyman Seyhan

“Doğal taş sektöründe bölgenin parlayan yıldızıyız”

Bayburt başta doğal taşları olmak üzere sahip olduğu sulanabilir geniş arazileri, tarım ve hayvancılıkta sunduğu fırsatlar ve turizm değerleri ile çok çeşitli potansiyellere sahiptir. Doğal taş sektörü valiliğimizin öncülüğünde, odamız ve belediyemizin de büyük gayretleri ile önemli bir ivme kaydetti ve bu alanda yatırımlar hızlandı. Avrupa Birliği’nden sağlanan 9.7 milyon euro tutarında kaynakla ve odamızın da içinde yer aldığı yapı ile hayata geçirilen ‘’Doğaltaş Sektöründe Bilgi ve Teknolojiye Dayalı Üretim Modeli’’ projesi bu alanda önemli bir örneği teşkil ediyor. Kurduğumuz fabrika şu anda Türkiye’de kendi sektöründe en ileri teknolojik altyapıyla donatılmış fabrikalar içinde gösterilmektedir. Ümit ediyorum ki gelecekte bu sektör şehrimizin ihracatta yüz akı olacaktır. Aynı şekilde tarım ve hayvancılık sektöründe de çok ciddi yatırımlar hayata geçirilmeye başlandı. Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı’nın ilimize ve bölgemize çok ciddi destekleri var… Buradan sağlanan finansman desteğiyle işletmelerimiz gerekli teknolojik altyapıyı kurma yetisine sahiptirler ve proje teklif çağrısı kapsamına giren işletmelerimiz bu imkândan yararlanmaktadırlar. İlimizde hayata geçirilen bu tip projeleri çok önemsiyoruz çünkü bu projelerin başarılı bir şekilde uygulanması benzer projelerin de uygulanabilirliğine örnek teşkil etmesi açısından oldukça önem arz ediyor.”

Bayburt’un olası diğer ekonomik kazanımları

Son olarak Bayburt’un sahip olduğu diğer ticari potansiyellere de kısaca göz atalım. Medeniyetlerin beşiği Anadolu’nun her köşesinde olduğu gibi Bayburt’ta da göz ardı edilemeyecek kültürel ve turistik değerlerin varlığını hissediyorsunuz. Kentteki doğal güzelliklerin turizme kazandırılması ve bölgede turizmin geliştirilmesi bu alana yapılacak yatırımlarla mümkün olacak. Özellikle tarih turizminin geliştirilmesi bölge ekonomisine ciddi katkılar sağlayacaktır. Bayburt’un tarihi yapısına bakıldığında ve kültürel derinliğine inildiğinde bu durumun ne kadar önem arz ettiği bir kez daha ortaya çıkıyor. Bayburt Kalesi, Aydıntepe yer altı şehri, Çımağıl mağarası, Kop dağı kayak tesisleri ve Soğanlı Yaylası bu eksende göz ardı edilemeyecek destinasyonlar arasındadır. İnanç ve kültür turizmi kapsamında da Dede Korkut Türbesi, Abdulvahap Gazi Hazretleri Türbesi, Seyyit Yakup Türbesi, Şair Zihni, Ağlar Baba, Hicrani Baba, Celali Baba, Bamsı Beyrek, Kop Dağı Şehitliği ile Baksı Müzesi ve Kenan Yavuz Etnografya Müzesi gibi kültürel ve tarihi değerlerle yeni fırsat kapıları aralanabilir.