Ekonomiye ilişkin TBMM’ye sunulan 18 maddelik torba kanun teklifinin en tartışmalı kısmı olan kurumlar vergisini yüzde 25’e çıkaran maddenin yürürlük tarihi her ne kadar değişmiş olsa da iş dünyasının tüm kesimleri uygulamaya sert tepki gösteriyor. Özellikle salgın koşullarının giderek ağırlaştığı böylesi bir dönemde Kurumlar Vergisi oranına getirilmek istenen yüzde 5’lik artışa bakın iş dünyasından ne tür tepkiler geldi:
info@karadenizekonomi.com / 11.04.2021
Servet Şahin-Ordu Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı
“Salgından fazlasıyla zarar gören iş dünyası yeni bir vergi artışını taşıyamaz.”
Ordu Ticaret ve Sanayi Odası başkanı Servet şahin COVID-19 döneminde tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’nin de öngörülebilirlik yönünden sıkıntı yaşadığını ifade etti. Böylesi bir dönemde iş dünyası çeşitli iyileştirmeler beklerken Kurumlar Vergisi oranında uygulanması düşünülen yüzde 5’lik artışın büyük yanlışlar içerdiğini söyleyen Şahin, “bu yanlıştan dönülmelidir. Sanayici ve esnafın bunca sıkıntısı varken ve sermayenin bir o kadar ürkek olduğu anlayışından hareketle uygulamaya sokulması planlanan vergi artışı öngörülebilirlik açısından doğru değildir. Eminim ki kamunun giderlerini kısması daha olumlu sonuç verecektir.”
Hasan Çakırmelikoğlu-Giresun Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı
“Uygulama kayıt dışılığı ateşler.”
Kurumlar Vergisi oranlarında artışa gidilmesine yönelik bir başka tepki de Giresun TSO Başkanı Hasan Çakırmelikoğlu’ndan geldi. Kurumlar Vergisi oranının 2021 yılı için yüzde 20’den yüzde 25’e, 2022 yılı için yüzde 23’e çıkartılma çalışmasının şu ortamda kabul edilebilir olmadığını ifade eden Giresun Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Çakırmelikoğlu, “kayıt içinde yer alan yapının bozulmaması ve yatırım ikliminin pozitif yönlü seyri açısından düşünülen artışın fayda getirmeyeceğini” vurguladı. Çakırmelikoğlu , “artışa yönelik çalışmalar yatırımları olumsuz etkileyecektir. Öncelikle pandeminin yoğun hissedildiği ekonomide olağanüstü bir dönemden geçtiğimiz unutulmamalıdır. Bu süreçte işletmelerin bir yandan değişime ayak uydurması, bir yandan varlıklarını koruması bir yandan da devletimiz destekli istihdamı konsolide etmesi adına çalıştığı göz önüne alınmalıdır. Üretim için gerekli dinamizmi kazanmak açısından vergi yükünün azaltılması beklenirken tam tersine artış yönlü bir çalışma iş dünyasını karamsarlığa sürükleyecektir. Bu bakımdan vergi oranları yatırımı teşvik ederken kayıt dışılığı azaltacak, üretim ve istihdamı artıracak şekilde düzenlenmesi gereklidir. Bunun da yolu vergi oranlarını düşürmektir” uyarılarından bulundu.
Mustafa Erol-Ağaç İşleme Makine ve Yan Sanayisi İş Adamları Derneği (AİMSAD) Başkanı
“İlave maliyetlerden kaçınılmalı”
Söz konusu kanun teklifi ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Ağaç İşleme Makine ve Yan Sanayisi İş Adamları Derneği (AİMSAD) Başkanı Mustafa Erol da vergi oranlarındaki artışta revize yapılması gerektiğini ifade etti. Sene başında bütçeler hazırlanırken yüzde 20’lik vergi oranının dikkate alındığını hatırlatan Mustafa Erol; “Vergi oranı 2021 yılı için 5 puan artırılacaksa bile, bu artış ilk geçici vergi dönemini kapsamamalıdır. Kanun yayım tarihi dikkate alınmalı ve bu tarih sonrası edinilecek kazançlar için geçerli olması zorunlu tutulmalıdır” ifadelerini kullandı. Devletin ekonomik süreçleri verimli bir şekilde yürütebilmesi için vergilerin büyük önem arz ettiğinin altını çizen Mustafa Erol; “Bilindiği üzere tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi, ekonomileri de beklenmedik bir şekilde etkiledi. Bu sıra dışı dönem, ekonomilerdeki ön görülebilirliği bir hayli zorlaştırdı. Bu tarz kanun değişikliklerinin önceden bildirilmesi, yol haritası belirlemede daha etkili olacaktır. Bu nedenle, içinde bulunduğumuz zorlu süreçte iş dünyası için ilave maliyetlerden kaçınılması gerektiğini düşünüyoruz” diye konuştu.
İsmail Okutgen-Samsun Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı
“Tasarrufu kamu yapmadıktan sonra bu işlerden sonuç alınamaz.”
Konuya ilişkin değerlendirmede “devletin bütçe açığını kapatabilmek için vergileri artırması en kolay yöntemdir” yorumunu getiren Okutgen, tasarruf konusunda kamuyu işaret etti. Okutgen, “Kamunun çok acil ve köklü bir tasarruf politikası uygulaması gerekir. Kamu olarak aşırı harcama yaparken özel sektörün vergilerini artırarak başarı edemezsiniz. Bu yönüyle dikkatli kullanılmayan vergi yanlış hedefleri vurabilir. Tahsil edemediğiniz bir verginin oranının artırılmış olması, kamu gelirlerinin artırılmasına bir çözüm olacağını beklemek hayalciliktir. Bozuk olan vergi adaletini ve dengesini bozmaktan öte bir işe yaramaz. Ayrıca, faiz ve kur artışının bilanço dengelerini bozarak borçluluk oranlarını artırdığını, kârlılık oranlarını ise düşürdüğü de ortadadır” dedi.
Turgay Ömür-BENTAŞ Bentonit CEO’su
“Reel sektör, yatırımcı ve ihracatçı zarar görecektir. Bankalardan alın!”
Verginin yüzde 20’den 25’e çıkarılmasının özellikle reel sektörde imalatçılara çok büyük yük getireceğine vurgu yapan Ömür, “zaten şu anda zararına satışlar yapıyoruz. Bazı firmalarda Bir taraftan karlılığımız azalırken elde ettiğimiz sınırlı karların üzerinden aşırı vergi alınması ve karın büyük bir kısmının devlette kalması, KDV iade süreçlerinin çok uzun sürmesi zaten ciddi anlamda zorlamaktadır. Şu anda biz mart ayını bitirdik ve 10 ay önceki KDV dosyamız içeride bekliyoruz. Yani karlarımız devletin, hazinenin elinde. Dolayısıyla bir taraftan bu tür sıkıntılar yaşarken bir taraftan yüzde 20 olan verginin 25’e çıkartılması özellikle bizim gibi yatırımcı firmaları zorlamaktadır. İlle de verginin artırılması gerekiyorsa, kurumlar vergisinin artırılması gerekiyorsa bu sanayicilerden değil de bankalardan olabilir. çünkü oturdukları yerden para kazanıyorlar. Bizse zaten reel sektör olarak iş gücü için bir sürü prim ödüyoruz, bir sürü vergi ödüyoruz zaten devlete bu alanlarda verdiğimiz bizim belimizi büküyor. Yüzde 25’lere çıkartılması bizim için zorlayıcı bir durum. Kabul edilebilir bir durum değildir” şeklinde konuştu.
Emre Kartaloğlu-TÜRMOB Başkanı
“Yatırımcılar açısından olumsuzluklar içeriyor”
TBMM’nin kanuni düzenlemelerle vergi oranının artırma yetkisi bulunduğunu belirten TÜRMOB Başkanı Emre Kartaloğlu, buna karşılık vergilendirmeye ilişkin temel kurallar olduğunu hatırlatarak, bunların başında ‘hukuki güvenlik’ ilkesinin geldiğini söyledi. Yılbaşında dönem planlaması yapılırken yüzde 20’lik vergi oranının dikkate alındığını vurgulayan Kartaloğlu, “Vergi oranı artırılacaksa bile Kanun’un yayım tarihinden sonra elde edilen kazançlara uygulanmak üzere bir artırıma gidilmesi daha doğru olacaktır” dedi. Dönem ortasında vergi oranındaki değişikliğin, yatırımcılar açısından güvensiz bir ortamın doğmasına neden olacağını ifade eden Kartaloğlu, “Bu sadece Türkiye’de mevcut yatırımcılar açısından değil, geleceğe yönelik olarak Türkiye’de yatırım yapmayı planlayanlar için de geçerlidir” diye konuştu. Vergideki bu tür sürpriz değişikliklerin, kısa vadede çözüm gibi görünse de uzun vadede vergi idaresinin aleyhine işleyen sürece dönüştüğüne vurgu yapan Kartaloğlu, “Yatırımlar azalmakta ve kısa vadede işletmelerin finansman güçlüğü içerisine düşmesine ve dolayısıyla gelir idaresine tahakkuk tahsilat oranlarının düşmesine neden olmaktadır” dedi.
A. Kadir Engin-ORDUSİAD Başkanı
“Vergi maliye politikası aracı olmaktan çıktı”
ORDUSİAD Başkanı A. Kadir Engin de kararın böylesine bir salgın döneminde iş dünyası açısından sıkıntılar yaratacağını ifade ederek geçmişten bir örnek vererek konuya açıklık getirdi. Engin, “2006 yılında Kurumlar Vergisi’ni yüzde 30’dan yüzde 20’ye indiren Türkiye’nin o dönem yabancı yatırımcı açısından cazibe kazandığını” hatırlattı. Vergi oranının yılbaşından itibaren geçerli olacak şekilde artırılmasının, hukuki belirlilik ve kanunların geriye yürümezliği ilkesine aykırı olacağına değinen Engin “eğer artış yapılacaksa, 2021 bütçe açığı tahmini ortaya çıktığında yani geçen yılın sonunda yapılmalıydı. Maalesef 2010’lardan itibaren vergiler maliye politikası aracı olmaktan çıkmıştır” dedi.
Aykut Gezmiş-Giresun Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı
“Bu yanlıştan dönülmelidir.”
Giresun Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı Aykut Gezmiş ise “bu karar işsizliği artırır” uyarısında bulunduğu açıklamalarını şu sözlerle sürdürdü: “Çok geç olmadan bu yanlıştan geç olmadan dönülmelidir. 5 puanlık bir artıştan bahsediliyor ama yüzde 25'lik bir artıştır. Yani yeni dönemde ödenecek kurumlar vergisi yüzde 25 artmaktadır. Vergi oranı arttıkça toplanan vergi miktarı artmaz, kayıtdışılık artar. Gelişmiş ülkelerdeki vergi oranlarına baktığımızda yüzde 20 bile yüksekken, bu oranı daha yukarıya taşımak vergisini düzgün bir şekilde ödeyen veya ödemek isteyenleri cezalandırmaktır. Asıl yapılması gereken oranı artırmak değil, vergi kaçıranların üzerine gitmek, toplanamayan vergileri toplamak, kayıp kaçakları önlemektir. Bu uygulama vergi tahsilatını azaltır, vergi kaçıranların sayısını artırır. Zaten zorda olan işletmeler vergi yükü altında ezilir. Pandemi koşullarında zor günler geçiren şirketler, devletten destek beklerken vergi artışı ile şoke olmuş durumda. Bu uygulama aynı zamanda dolaylı olarak işsizliği tetikleyecektir. Umarım bu yanlış uygulamadan geri adım atılır.”
A. Feridun Güngör-EY Türkiye Ortağı Vergi Danışmanlık Bölüm Başkanı
Yılın ortasında olması zarar verir
“Kurumlar Vergisi oranındaki artış ile bütçe disiplinine geri dönüldüğüne ilişkin bir mesaj verildiğini ifade eden Güngör, “hatırlanacağı üzere, hükümetin kısa süre önce açıklanan yeni ekonomi programında bütçe disiplininin sağlanmasına önemli bir vurgu vardı. Anlaşılan bu defa özel tüketim vergisi, katma değer vergisi gibi enflasyon üzerinde olumsuz etkisi olan dolaylı vergilerin artırılması yerine, kurumlar vergisi artışı tercih edildi. Kuşkusuz, her vatandaşın vergi artışlarından önce görmeyi arzu ettiği, devletin de kendisine çeki düzen vermesi, bütçe harcamalarını azaltmasıdır. Maalesef pandemi koşulları bırakın harcamaların azaltılmasını bu yöndeki baskıları daha da artırdı” değerlendirmesinde bulundu.
Bahadır Baş-Ordu Muhasebeciler ve Mali Müşavirler Odası Başkanı
“Şirketler için çok yüksek bir vergi artışı”
Kurumlar Vergisi oranın yüzde 25’e çıkarılmasının ön görüldüğünü belirten Ordu Muhasebeciler ve Mali Müşavirler Odası Başkanı Bahadır Baş, da “buna 15’lik kar dağıtım stopajını da eklediğimizde yüzde 40 oranında bir vergilendirme anlamını taşıyor. Bu şirketler için çok yüksek bir vergi artışıdır” dedi. Baş, “bu torba yasa AK Parti tarafından Meclis’e getiriliyor. Torba yasanın içinde kurumlar vergisi ile ilgili oran değişikliği öngörülüyor. 2021 yılı için vergi oranı yüzde 20’den yüzde 25’e çekiliyor. 2022 yılı için de vergi oranı yüzde 23 olarak öngörülüyor. Bu şu anlamada geliyor. Türkiye’de yaklaşık 900 bin civarında kurumlar vergisi mükellefi var. Pandeminin (salgın) finansmanını şirketler çekmiş oluyor.” diye konuştu. Baş işin teknik yönüne ilişkin de şu bilgileri verdi: “ Hukukun temel prensibinden birisinin de kanunların geri yürümeyeceği olduğunu hatırlatan Baş sözlerini şöyle tamamladı: Yüzde 25 Kurumlar Vergisinin 2021 yılı ocak, şubat ve mart dönemini kapsayan ilk geçici vergi döneminde uygulanması kanunların geriye yürümesi anlamını taşır. Oysa hukuk sistemimiz kanunların geriye yürümezliği ilkesini benimsemiştir. TBMM sunulan bu öneri yasalaşırsa hukuki ihtilaflara neden olacaktır. Ayrıca yüzde 25 kurumlar vergisi önerisi yüzde 15’lik kar dağıtım stopajını da eklediğimizde yüzde 40 oranında bir vergilendirme anlamını taşıyor. Bu şirketler için çok yüksek bir vergidir.”
-----------------------------------------
Kurumlar Vergisi’nde yüzde 25’lik oran bir son dakika değişikliği ile üçüncü döneme kaldı ama sonuç değişmeyecek. Yani yılsonunda toplam vergi yükü değişmeyecek ve mükellefler yılın tamamı için yüzde 25 üzerinden vergi ödemiş olacak. AK Parti’nin ekonomiye ilişkin TBMM’ye sunduğu 18 maddelik torba kanun teklifinin en tartışmalı kısmı olan kurumlar vergisini yüzde 25’e çıkaran maddenin yürürlük tarihi değişti.Verilen önerge ile yüzde 25’lik kurumlar vergisi 3’üncü geçici vergilendirme döneminden yani 1 Temmuz 2021’den itibaren geçerli olacak. Ancak kurumlar vergisi, her geçici vergilendirme döneminde kümülatif matrah üzerinden hesaplandığı için yıl sonunda toplam vergi yükü değişmeyecek ve mükellefler yılın tamamı için yüzde 25 üzerinden vergi ödemiş olacaklar. Teklifin kurumlar vergisini yüzde 25’e çıkaran 14’üncü maddesinin yürürlük tarihi, verilen önerge ile vergi uzmanlarının DÜNYA’da gündeme getirdikleri, “Vergi geriye yürürse dava açılabilir” uyarıları, dikkate alınarak 1 Temmuz 2021’e çekildi.