Murat Gürsoy ile Karadeniz Sohbetleri’nde bu hafta Samsun Serbest Bölgesi’ndeyiz. Kısa adı SASBAŞ olan Samsun Serbest Bölgesi Kurucu ve İşleticisi A.Ş. Genel Müdürü Ercüment Karaca’ya konuk olduk. Yaptığımız sohbette sayın Karaca’ya 1980’li yıllarda merhum Turgut Özal’ın bir kalkınma hamlesi olarak ekonomi literatürüne kazandırdığı serbest bölge kavramına ilişkin sorular sorduk. İşte yanıtlar…

- Öncelikle serbest bölge kavramını kısaca tanımlamanızı istiyoruz.

-1980’lerde merhum Turgut Özal döneminde bir üretim ve kalkınma modeli olarak uygulamaya konan bir model olan serbest bölgeleri kurulu olduğu alanlarda üretim ve istihdamı teşvik edip özellikle ihracatta rekabet gücünü arttırmak amacıyla kurulmuş merkezler olarak tanımlayabiliriz. Bir başka tanımlamayla gümrük hattı dışında kalan bölgeler diyebiliriz.

-Samsun Serbest Bölgesi hakkında bilgi verir misiniz?

-Kurulduğu tarihten bu yana bir milyar doların üzerinde bir ticaret hacminin gerçekleştiği Samsun Serbest Bölgesi, 73 bin metrekare alanda kurulu 55 dönümlük işletme alanına sahiptir. Bu alanın hemen hemen yarısı üretim yarısı da depolama ve lojistik alanıdır. Bölgede üretim ruhsatlı 5 firma faaliyet göstermektedir. Bu işletmeler mobilya ve kapı imalatları, ilaç cam ampulü, medikal cerrahi aletler üreten firmalar ve bir de gıda firmasıdır. Toplamda 300 çalışan var. Onun dışında 14 bin metrekare yatay depolama alanımız ve 25 bin tonluk da dökme yükler için çelik tahıl silolarımız bulunmaktadır. Bu alanlarda da yaklaşık 80 bin ton civarında bir depolama kapasitesine sahibiz.

20 Mart 1998 tarihinde resmi açılışı yapılmış olup, Haziran 2008’den itibaren Borsan Grup,  Cey Grup ve Ulusoy Un Grubu’nun oluşturduğu SASBAŞ-Samsun Serbest Bölgesi Kurucu ve İşleticisi A.Ş. tarafından işletilmektedir.

-Geçen yılın toplamında ticaret hacminiz ne kadarlık bir rakama ulaştı?

-2019 yılında 108 milyon dolarlık bir ticaret hacmi gerçekleştirdik. Bunun yaklaşık 35 milyon dolarlık kısmı bölgemizden doğrudan yapılan ihracat olarak gerçekleşti. Bölge ticaretinin sektörel dağılımı yüzde 91’i tarım, yüzde 9’u sanayi şeklindedir. Bölgedeki ticaret hacminin yüzde 91’ini teşkil eden tarım ürünleri içerisinde özellikle buğday gibi dökme yükler ağırlıklıdır. Bölgedeki depo ve silolarımızın 80 bin ton depolama kapasitesi bulunmaktadır. Bu depo ve silolarımızda yıllık yaklaşık 200 bin ton civarında dökme yük depolanmaktadır.

-Baktığımızda oldukça geniş bir alanda kurulusunuz. Doluluk kapasiteniz hakkında neler söylersiniz?

-Bölgede yüzde yüz kapasite ile çalışmaktayız. Alanımızın tamamı dolmuş durumda. O nedenle şu an için en önemli sorunumuz yer sıkıntısıdır. Dolayısıyla bu anlamda yakın gelecekte bölgemizde bir genişleme alanı zor görünüyor.

-Serbest bölgeler içinde bir takım avantajları da barındırmakta mıdır?

-Başta vergi istisnalarını sayabiliriz. Elde edilen kazançlardan gelir ve kurumlar vergisi ve KDV ödenmiyor olması ciddi bir avantajdır. Bu istisnalar yurtdışında daha cazip fiyatlarla rekabet olanağı sağlıyor. Eğer ürettiğiniz ürünün yüzde 85 ve daha fazlasını ihraç ediyorsanız işçi ücretlerine ödenen gelir vergisi stopajlarını da ödemiyorsunuz. Bunların hepsini alt alta topladığınızda çok cdii avantajlar ortaya çıkıyor.

-Samsun ekonomisi hakkındaki görüşlerinizi de önemsiyoruz? Sizce Samsun ekonomisi nasıl bir seyir izliyor?

-Kentte karma bir ekonomi olmakla birlikte Samsun Limanı, Yeşilyurt İskelesi ve Toros Limanı’nın yanı sıra OSB’leri, lojistik köyü ve serbest bölgesi ile özellikle kuzey ülkelerine yapılan ticarette ciddi bir lojistik üs kimliğini kazanma yolunda ilerliyor. Bu yolda ilerlemesi hem il hem de bölge ekonomisi ile ülke kalkınmasına ivme katacağını düşünüyorum.

-Sanayi kenti olması yolundaki süreci nasıl değerlendirirsiniz?

-Yukarıda saydığım aktörler zaten kenti bir sanayi şehri olmaya doğru itiyor. 4 ulaşım ağının avantajlarını kullanıp gelecekte Kocaeli ve Sakarya gibi olacağımıza inanıyorum.

-SASBAŞ’ın hedefleri hakkında neler söylersiniz?

-Çok kısıtlı bir alanda faaliyet sürdürüyoruz. Alanın genişletilmesi yönünde bir ihtiyaç var. Bu anlamda bir dönem bitişiğinizdeki araziye ilişkin görüşmeler oldu ancak şimdilik bir başka alan da yok görünen.

SASBAŞ'de Faaliyet Gösteren Ruhsatlı Firmalar

Firma Adı: Borpanel Mobilya-Orman Ürünleri ve İnşaat Malz. San. Tic. A.Ş.

Faaliyet Konusu: Üretim - Masif Panel

Firma Adı: İmaretçioğlu Tıbbi Aletler San. ve Tic. Ltd. Şti. Samsun Serb. Bölge Şb.

Faaliyet Konusu: Üretim – Tıbbi İlaç Ampulü Üretim ve Dolumu

Firma Adı: Sampas-Samsun Ağaç Masif Panel San. ve Tic. Ltd. Şti.

Faaliyet Konusu: Üretim – Masif Panel

Firma Adı: Ulusoy Un San. ve Tic. A.Ş. Samsun Serb. Bölge Şb.

Faaliyet Konusu: Alım - Satım

Firma Adı : Agrotekno Tekn.ve Tarım Ürün. İth. İhr. Tic. Ltd. Şti. Samsun Serb. Bölg. Şb.

Faaliyet Konusu: Alım – Satım