Kentlerin bir ruhu olmalı

·“Her alana dokunmak istiyoruz. Sanayisi ile övünen şehirlerin yanında kültür ekonomisi kavramını geliştirdik. Farklı ve yaratıcı kültür şehirlerini ortaya çıkarmalıyız artık. Yani; kentlerin ruhu olmalı ve ön plana çıkmalı.”

 Bizi makamında ağırlayan Mengi ile bölge kalkınmasına yönelik çalışmalar, eylem planları ve gerçekleştirilen projeler üzerine keyifli bir sohbet gerçekleştirdik.

-Son yıllarda adını sıkça duyduğumuz DOKAP ile ilgili bilgileri en yetkin isim olan sizden dinlemek isteriz. Kalkınma İdaresi Başkanlığı ne zaman kurulmuştur, kuruluş amacı nedir ve neler yapar?

- Merkezi Giresun olan başkanlığımız 2011 yılı Haziran ayında 642 sayılı kanun hükmünde kararname ile kurulmuş ve 2012 Nisan ayında da faaliyete başlamıştır. Toplumun genel kesiminin daha aşina olduğu GAP yani Güneydoğu Anadolu Projesi’nin Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki karşılığı olarak tanımlayabiliriz. Bu anlamda, Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı da Doğu Karadeniz Projesi’nin (DOKAP) uygulamalarını koordine etmek amacıyla çalışmalar yapmaktadır. Önceleri Kalkınma Bakanlığı’na bağlı tüzel kişiliğe sahip merkezi bir kamu teşkilatı olarak anıldık. Dolayısıyla, önceliğimiz kalkınma projelerinin uygulandığı illerdeki yatırımların gerektirdiği araştırma, planlama, programlama, projelendirme, izleme, değerlendirme ve koordinasyon hizmetlerinin yerine getirilmesini yerinde sağlayarak bölgenin kalkınmasını hızlandırmaktır.

-Cumhurbaşkanlığı sistemine geçişle birlikte yapınızda bir değişiklik oldu mu?

-DOKAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığımız, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin yürürlüğe girmesi ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlanmıştır.

-Hizmet alanınızda hangi iller yer almaktadır?

-DOKAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı’nın hizmet bölgesinde 9 ilin kalkınması ile doğrudan ilgiliyiz. Artvin, Bayburt, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Samsun, Tokat ve Trabzon hizmet alanımızdaki illerdir.

-Koşulları gereği zor bir bölgedeyiz. Bu anlamda bölge kalkınması için sektör öncelikleriniz var mıdır? Ve bu çalışmalar bir eylem planı çerçevesinde mi yapılmaktadır?

-Hiç şüphe yok ki var. Doğu Karadeniz Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (DOKAP) açılımına baktığımızda turizm, sanayi ve üretim ağırlıklı sektörlere verilen destekler, eylem planları ve yatırım projeleri ilk akla gelen konu başlıklar oluyor. 2014-2018 yıllarını kapsayan ilk dönemde DOKAP, bu konuda doğrudan ve dolaylı destekleri ve eylem planları ile ismini sıkça duyurmuştur.

-2014-2018 yılları aralığında geliştirdiğiniz eylem planları ve rakamsal değeri hakkında neler söylersiniz?

- İlk dönemde eylem planlarımız turizm ve çevresel sürdürülebilirlik, ekonomik kalkınma, altyapı ve kentsel gelişme, sosyal gelişme, yerel düzeyde kurumsal kapasitenin geliştirilmesi olmak üzere beş temel eksen üzerine inşa edilmiştir. Ayrıca belirlenen eksenlerin altında, 20 alt eksen, 128 ana eylem ve 325 alt eylem adımı tasarlanmıştır. DOKAP eylem planı projelerine 2018 yılı fiyatlarıyla toplam 21,9 milyar lira ödenek tahsis edilmiştir. 2019 yılı ile başlayan yeni dönemde ise “yeni eylem planı” hazırlıklarımız da sürdürülmektedir.

-Kamuoyunun DOKAP ile tanışmasında bir zamanlar sıkça tartışma konusu olan “yeşil yol” projesinin payı var mıdır?

-Tabi ki işin tartışma boyutu bizim doğrudan ilgi alanımız değil. Ancak, Türkiye Turizm Stratejisi 2023 belgesinde Doğu Karadeniz için “Yayla Koridoru” önerilmekte olup, Samsun ilinden Hopa’ya kadar uzanan bu koridorun ülkemizde yayla ve doğa turizminde öne çıkan merkezleri barındırdığı ifade edilmektedir. Yeşil Yol projesinin ana fikri olan bu koridor ile bölge kalkınmasına katkı sağladığımıza ve daha fazlasının olacağına eminiz.

-Ne tür katkılar sağlayacağını anlatır mısınız?

-Az önce de belirttiğiniz gibi, koşulları zor bir bölgedeyiz. Sanayide ağırlığı olmayan, tarıma dayalı bir ekonominin hüküm sürdüğü bir coğrafyadayız. Dolayısıyla yayla yollarını birbirine bağlamak, ulaşım kalitesini artırmak ve kolaylaştırmak, turizm potansiyelini ziyaretçilerle buluşturmak, fiziki altyapıyı iyileştirmek sonrasında da bölge insanının gelir düzeyini artırmak istiyoruz bu çalışmalarla.

-Kat ettiğiniz mesafe nedir?

-2013 yılından bu yana, “yeşil yol”un karayolları, Büyükşehir Belediyeleri ve İl Özel İdareleri’nin sorumluluk alanlarına göre sınıflandırma, isimlendirme ve envanter çıkarma işlemleri tamamlanarak bölge genelinde ana hat olarak bin 600 km uzunluğunda olan yeşil koridorun 938 km’ lik kısmında gerekli iyileştirmeler yaptırılmıştır. Bu kapsamda toplam 170 adet turizm yolu da kayıt altına alınmıştır. Burada belirtmeden geçemeyeceğim DOKAP İdaresi tarafından “yeşil yol projesi”nde kullanılmak üzere İl Özel İdareleri ve Büyükşehir Belediyeleri gibi uygulayıcı kuruluşlara 2013-2018 yılları arasında toplamda yaklaşık 288 milyon lira ödenek tahsis edilmiştir.

-Yol bağlantılarının yapılmasından sonraki aşama ne olacak?

-Öncelikli olarak “yeşil yol” güzergahı üzerinde bulunan bölgelerde turizm yatırımlarının desteklenmesi amacıyla, DOKAP Bölgesi’nde bulunan Kalkınma Ajansları’nın fonlanarak Kültür-Turizm ve Altyapı Yatırımlarının Desteklenmesi Mali Destek Programı çağrısına çıkmaları sağlanmıştır. Bu kapsamda bölgedeki Kalkınma Ajansları’na 6 milyon 900 bin lira ödenek tahsis edilmiştir. Program kapsamında DOKA-OKA-KUDAKA ajanslarıyla ile 12 adet proje yürütülecektir.

-Biraz da 2019 yılı ile başlayan ikinci dönemden bahsedelim isterseniz? Bu dönemde neler bekliyor bölgeyi?

-2019-2023 yılını kapsayan ikinci döneminde bahsedilenin dışında yeni kavramlarla karşılaşmanız olası artık. Bu yıl için Bölgesel Kalkınma İdaresi Başkanlıklarına ayrılan 320 milyon liralık kaynaktan 85 milyon lira pay alacak olan DOKAP, “yeni nesil eylem planı” ile karşınıza çıkmaya hazırlanıyor.

-Bilinenden daha farklı uygulamalardan mı söz ediyorsunuz?

-Başlangıcından bu yana çok sektörlü bir yaklaşımımız oldu. Hiçbir zaman tek boyutta düşünmedik. Zira her sektörü harekete geçirmek istiyoruz. Yatırımların doğru yönlendirilmesi için pek çok sektör başlığında analizler yaptık. Şimdi bambaşka bir analiz ile karşınızda olacağız. Uzun soluklu bir çalışma ile bölgenin kültür envanterini çıkardık. İlgi alanımızdaki illerde taşınır ve taşınmazlardan oluşan bir envanter geliştirdik. Şubat ayı içinde tanıtımını yapacağız. Doğal ve kültürel varlıklarımız nedir? Kültür ve Turizm Bakanlığı ile koordineli çalışarak bunu araştırma gereğini duyduk. Çünkü, her alana dokunmak istiyoruz. Sanayisi ile övünen şehirlerin yanında kültür ekonomisi kavramını geliştirdik. Farklı ve yaratıcı kültür şehirlerini ortaya çıkarmalıyız artık. Yani; kentlerin ruhu olmalı ve ön plana çıkmalı.

-Dışarıdan bakan bir göz olarak bölge insanı fikir ve proje üretme potansiyeli açısından nasıl gözlemlediniz?

-Biz kamu olarak bölgenin kalkınmasına ivme kazandıracak projeleri her zaman desteklemeye devam edeceğiz. Ama bunları yaparken bölge insanında eksiklikler de görmedik değil. Oysa var olan bir potansiyelden rahatlıkla söz edebiliriz. Önemli olan bu potansiyelin harekete geçirilmesidir. Bölgede en büyük eksikliği proje üretme kapasitesinde gözlemledik. Oysa potansiyel var. Bir fikriniz var. Onu projeye dönüştürecek kapasiteyi geliştirmek ve zorlamanız gerekiyor. Yaptığımız kapasite analiz çalışmalarında işte bu noktada bölge insanında bir eksiklik gördük” dedi.

-Teşekkür ederiz..